mojej mamie stwierdzili przezut DO mózgu niby poszło z płuc potem lekarz powiedzial ze to byl glejak czytajac o tym to ten rak nie daje przezotow z pluc do muzgu tylko jest szybko rozwijajacym A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W Z Pomoc w wyszukiwaniu Jeśli chcesz znaleźć informację na temat leku znając tylko jego nazwę handlową skorzystaj z funkcji wyszukiwania dostępnej w Twojej przeglądarce internetowej. Trzymając naciśnięty klawisz "Ctrl" naciśnij klawisz "F" - wyświetli się okno dialogowe wyszukiwania. Wpisz do niego nazwę leku którego opis chcesz znaleźć i naciśnij klawisz "Enter". Przeglądarka zaznaczy wyszukiwane słowo w tekście strony. A ALDESLEUKINA Działanie: silnie pobudza komórkową odpowiedź immunologiczną, wzmaga aktywność i proliferację komórek cytotoksycznych, powoduje zwiększenie uwalniania cytokin Wskazania: przerzuty raka jasnokomórkowego nerki lub czerniaka Najczęstsze działania niepożądane: zespół przesiąkniętych włośniczek – przenikanie osocza do przestrzeni pozanaczyniowej, obrzęki, niewydolność wielonarządowa, obniżenie ciśnienia tętniczego, leukopenia, biegunka, nudności, świąd, gorączka Nazwa handlowa (Producent): Proleukin (Chiron) AMINOGLUTETYMID Działanie: hamuje syntezę hormonow steroidowych, a także konwersję cholesterolu do pregnenolonu Wskazania: rak sutka i rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: senność, zmęczenie, ataksja, zawroty głowy, osutka grudkowo-plamista, niedociśnienie tętnicze, brak łaknienia, nudności Nazwa handlowa (Producent): Aminoglutetimid (Instytut Farmaceutyczny) AMSAKRYNA Działanie: hamuje aktywność topoizomerazy II, a poprzez to doprowadza do trwałych pęknięć w jednej lub obu niciach DNA Wskazania: ostra białaczka szpikowa Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, kardiotoksyczność, nudności i wymioty Nazwa handlowa (Producent): Amsidyl (Goedecke, Niemcy) ANASTROZOL Działanie: inhibitor aromatazy, hamuje wytwarzanie estronu i estradiolu z androstendionu i testosteronu w tkankach obwodowych i w obrębie nowotworu, co prowadzi do zmniejszenia stężenia estrogenów w surowicy i powoduje zahamowanie podziałów komórkowych raka sutka Wskazania: rak sutka Najczęstsze działania niepożądane: uderzenia gorąca, osłabienie, bóle i sztywność stawów, suchość pochwy, ścieńczenie i przerzedzenie włosów, osutka, nudności, biegunka, bóle głowy Nazwa handlowa (Producent): Arimidex (AstraZeneca), Aerozol (Vipharm) ARSEN Działanie: Mechanizma działania niejasny. Uszkadza DNA Wskazania: Stosowany w leczeniu ostrej białaczki promielocytowej Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenia narządów wewnętrznych, wysięk do opłucnej i osierdzia, zaburzenia rytmu serca Nazwa handlowa (Producent): Trisenox (CellTherapeutics) ASPARAGINAZA Działanie: poprzez rozkład L-asparaginy prowadzi do zahamowania syntezy kwasów nukleinowych i białek w komórkach nowotworowych Wskazania: ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniaki nieziarnicze Najczęstsze działania niepożądane: reakcje alergiczne, zaostrza cukrzyce typu 1, uszkodzenie trzustki Nazwa handlowa (Producent): Asparaginase (Medac) » powrót na początek strony B BCG SZCZEPIONKA DOPĘCHERZOWA Działanie: niszczy komórki raka, wykazuje działanie immunomodulujące, wywołuje natychmiastowy stan zapalny powodując remisję nowotworu Wskazania: powierzchowna postać raka pęcherza moczowego Najczęstsze działania niepożądane: częste oddawanie moczu, krwinkomocz, zespół rzekomogrypowy, uczucie rozbicia, gorączka, osłabienie, bóle mięśniowe, niedokrwistość, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego Nazwa handlowa (Producent): BCG-Medac (Medac), Onco TICE (Organom),Onko BCG (Biomem Lublin) BEWACIZUMAB Działanie: Przeciwciało monoklinalne, wiążące się z czynnikami wzrostu śródbłonka i hamujące wytwarzanie unaczynienia nowotworu, co powoduje zahamowanie jego wzrostu Wskazania: rak jelita grubego, rak trzustki, rak piersi, rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: upośledzenie gojenia się ran, owrzodzenia i perforacje przewodu pokarmowego w miejscu guza, nadciśnienie tętnicze, zwiększenie krzepliwości krwi, krwawienia Nazwa handlowa (Producent): Avastin (Roche) BLEOMYCYNA Działanie: powoduje rozszczepienie nici oraz hamowanie cyklu komórkowego, co prowadzi do śmierci komórki nowotworowej Wskazania: rak płasnonabłonkowy głowy i szyi, złośliwe nowotwory jądra pochodzenia zarodkowego, chłoniaki złośliwe, choroba Hodgkina, rak skóry, rak szyjki macicy, rak przełyku Najczęstsze działania niepożądane: śródmiąższowe zapalenie płuc, zwłóknienie płuc, leukopenia; osłabienie, złe samopoczucie, zawroty i bóle głowy; jadłowstręt, nudności i wymioty, biegunka, zapalenie jamy ustnej, zaburzenia czynności wątroby; skąpomocz lub częste oddawanie moczu, ból podczas oddawania moczu oraz uczucie zalegania moczu w pęcherzu; wypadanie włosów, świąd, przebarwienia skóry, przebarwienia i deformacja paznokci, zapalenie skóry i błon śluzowych, nadmierne rogowacenie skóry i objawy podobne do sklerodermii, krwawienia, krwotoki, objawy nadwrażliwości, uczucie znużenia, ból w obrębie lokalizacji nowotworu Nazwa handlowa (Producent): Bleocin (Nippon Kayaku) BUSULFAN Działanie: lek alkilujący, wiązanie się z DNA i jego alkilacja Wskazania: zniszczenie chorego szpiku kostnego (zamiast napromieniania) aby przygotować chorego do przeszczepienia komórek macierzystych układu krwiotwórczego Najczęstsze działania niepożądane: ostre zapalenie błon śluzowych, biegunka, nudności, wymioty, poważne zaburzenia łaknienia, przemijające ciemne przebarwienie skóry Nazwa handlowa (Producent): Myleran (GlaxoSmithKline) » powrót na początek strony C CETUKSYMAB Działanie: Przeciwciało monoklinalne IgG, działa hamująco na tworzenie się naczyń krwionośnych w obrębie guza co hamuje jego wzrost, hamuje proliferację komórkowa i pobudza apoptozę komórek nowotworowych Wskazania: Leczenie skojarzone: rak jelita grubego (z irinotekamem), rak płaskonabłonkowy głowy i szyi (z radioterapią) Najczęstsze działania niepożądane: duszność, zmiany skórne, zapalenie błon śluzowych, zapalenie spojówek Nazwa handlowa (Producent): Erbitux (Merck) CHLORAMBUCYL Działanie: lek alkilujący poprzez powstawanie reaktywnego rodnika etylenoimoniowego, który tworzy wiązania krzyżowe pomiędzy dwoma łańcuchami helisy DNA i powoduje zaburzenia replikacji Wskazania: przewlekła białaczka limfocytowa, niektóre postacie chłoniaków nieziarniczych, choroba Hodgkina, makroglobulinemia Waldenströma, gruczolakoraka jajnika, raka piersi Najczęstsze działania niepożądane: zahamowanie czynności szpiku kostnego, nudności, wymioty, biegunka, owrzodzenie jamy ustnej Nazwa handlowa (Producent): Leukeran (GlaxoSmithKline) CISPLATYNA Działanie: hamuje syntezę DNA, poprzez tworzenie wewnątrz- i międzyłańcuchowych połączeń w DNA oraz wpływa na syntezę mRNA i białek Wskazania: nowotwory jądra i jajnika, rak pęcherza moczowego, rak szyjki macicy, płaskokomórkowy rak głowy i szyi, drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy rak płuca, czerniak, mięsaki tkanek miękkich Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenie nerek, mielotoksyczność, uszkodzenie słuchu, neurotoksyczność, hiperurykemia, nudności i wymioty, jadłowstręt, bóle żołądka, biegunka Nazwa handlowa (Producent): Cisplatin-Ebewe (Ebewe), Platidiam (Plisa-Lachema) CYKLOFOSFAMID Działanie: lek alkilujący, interakcja metabolitów cyklofosfamidu z DNA, co doprowadza do fragmentacji łańcuchów DNA, a w konsekwencji rozerwania wiązań krzyżowych pomiędzy DNA, a białkiem Wskazania: choroba Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, szpiczak mnogi, białaczki, ziarniniak grzybiasty, nerwiak zarodkowy współczulny, gruczolakorak jajnika, siatkówczak płodowy, rak piersi Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia i małopłytkowość, niedokrwistość, wtórne zakażenia, krwawienia, nudności i wymioty, krwotoczne jałowe zapalenie pęcherza moczowego, przemijająca utrata włosów Nazwa handlowa (Producent): Endoxan – Asta (Baxter Oncology) CYPROTERON Działanie: lek hormonalny, pochodna progesteronu, hamuje działanie androgenów Wskazania: leczenie paliatywne raka gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: ginekomastia, bóle głowy Nazwa handlowa (Producent): Androcur (Schering AG) CYTARABINA Działanie: antymetabolit, blokuje działanie polimerazy DNA oraz reduktazy katalizującej przemianę difosforanu cytydyny w difosforan deoksycytydyny, tym samym hamując syntezę DNA Wskazania: ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna, złośliwe chłoniaki nieziarnicze, białaczka opon mózgowo-rdzeniowych Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia, granulocytopenia, niedokrwistość i małopłytkowość, krwawienie, zespół cytarabinowy (gorączka, bóle mięśni, bóle kostne, bóle w klatce piersiowej, osutka plamisto-grudkowa, zapalenie spojówek, nudności i złym samopoczucie, zaburzenia świadomości, dyzartria, oczopląs, bóle i zawroty głowy, zapalenie nerwów, odwracalne krwotoczne zapalenie spojówek, zapalenie rogówki, zapalenie błony śluzowej w obrębie przewodu pokarmowego, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, brak apetytu, dysfagia, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, stany zapalne lub owrzodzenia jamy ustnej i odbytu, rumień, zmiany pęcherzowe, pokrzywka, zapalenie naczyń, utrata włosów, gorączka, zakrzepowe zapalenie żył w miejscu podania Nazwa handlowa (Producent): Alexan (Ebewe), Cytosar (Pfizer) » powrót na początek strony D DAKARBAZYNA Działanie: lek alkilujący, metabolit, hamuje syntezę puryn Wskazania: czerniak złośliwy, choroba Hodgkina, mięsaki, rak okrężnicy, jajnika, sutka, płuc, potworniak jąder oraz nowotwory lite u dzieci Najczęstsze działania niepożądane: nudności i wymioty oraz jadłowstręt, hepatotoksyczność, leukopenia, małopłytkowość, objawy grypopodobne, gorączka, bóle mięśniowe, złe samopoczucie Nazwa handlowa (Producent): Dacarbazin (Pliva-Lachema) DAUNORUBICYNA Działanie: antybiotyk antracyklinowy, poprzez uszkodzenie DNA wywiera wpływ cytotoksyczny, mutagenny i kancerogenny Wskazania: ostre białaczki, rzadko choroby rozrostowe układu limfatycznego Najczęstsze działania niepożądane: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, kardiotoksyczność, mielotoksyczność, nudności wymioty, biegunka, uszkodzenie wątroby, gorączka Nazwa handlowa (Producent): Cerubidine DOCETAKSEL Działanie: Działa przeciwnowotworowo poprzez łączenie białka tubuliny w trwałe mikrotubule oraz hamowanie ich rozpadu , a także zatrzymywanie komórki na granicy meta- i anafazy, co prowadzi do śmierci komórki Wskazania: rak piersi, niedrobnokomórkowy rak płuc, rak gruczołu krokowego, gruczolakorak żołądka, rak płaskonabłonkowy głowy i szyi Najczęstsze działania niepożądane: neutropenia, niedokrwistość, wyłysienie, nudności, wymioty, zapalenie jamy ustnej, biegunka, osłabienie, reakcje nadwrażliwości, neurotoksyczność obwodowa, odwracalne reakcje skórne Nazwa handlowa (Producent): Taxotere (Aventis Pharma) DOKSORUBICYNA Działanie: wbudowuje się w strukturę DNA, powoduje jego rozerwanie oraz fragmentację, a także prowadzi to do zahamowania replikacji DNA oraz uniemożliwia transkrypcję DNA na rRNA Wskazania: rak piersi, rak jajnika, rak błony śluzowej macicy, drobnokomórkowy rak płuca, rak pęcherza moczowego, rak tarczycy, rak żołądka, rak gruczołu krokowego, rak wątroby, choroba Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka limfoblastyczna, ostra białaczka mieloblastyczna, szpiczak mnogi, guz Wilmsa,mięsaki tkanek miękkich, nerwiak zarodkowy współczulny, płaskonabłonkowy rak głowy i szyi Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, neurotoksyczność, łysienie, nudności, wymioty, biegunka, owrzodzenie i martwica jelita grubego Nazwa handlowa (Producent): Adriblastina (Pharmacia Corporation), Adrimedac (Medac), Biorubina (Instytut Biotechnologii i Antybiotyków), Caelyx (Schering-Plough), Doxorubicin-Ebewe (Ebewe), Rastocin (Plisa Kraków) » powrót na początek strony E EKSMESTAN Działanie: nieodwracalnie hamuje działanie aromatazy (inhibitor aromatazy), co zmniejsza stężenie estrogenów i hamuje proliferację raka piersi Wskazania: rak piersi u kobiet po menopauzie Najczęstsze działania niepożądane: uderzenia gorąca, jadłowstręt, obrzęki, nudności, depresja, bezsenność Nazwa handlowa (Producent): Aromasin (Pharmacia Corporation) EPIRUBICYNA Działanie: wbudowuje się w strukturę DNA, powoduje jego rozerwanie, następnie hamuje replikację DNA oraz syntezę RNA i białek Wskazania: rak sutka, chłoniaki złośliwe, mięsaki tkanek miękkich, rak okrężnicy i odbytnicy, rak głowy i szyi, drobnokomórkowy rak płuca, rak jajnika, białaczki, rak żołądka, rak gruczołu krokowego, rak wątroby, rak trzustki, rak tarczycy, rak oskrzeli, ostra białaczka limfoblastyczna, rak pęcherza moczowego, siatkówczak i inne nowotwory lite u dzieci Najczęstsze działania niepożądane: wymioty, mielosupresja (upośledzenie czynności szpiku kostnego), kardiotoksyczność, zapalenie błon śluzowych, nudności, biegunka, podwyższona temperatura ciała, dreszcze, pokrzywka, anafilaksja, stwardnienie żył Nazwa handlowa (Producent): Bioepicyna (Instytut Biotechnologii i Antybiotyków), Epirubicin-Ebewe (Ebewe), Farmorubicin (Pharmacia Corporation) ERLOTYNIB Działanie: hamuje enzym kinazę tyrozynową dla naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR) i hamuje jego fosforylację co prowadzi do zatrzymania podziałów komórkowych Wskazania: niedrobnokomórkowy rak płuca z ekspresją receptora EGFR Najczęstsze działania niepożądane: zmiany skórne (wysypka), biegunka Nazwa handlowa (Producent): Tarceva (Roche) ESTRAMUSTYNA Działanie: hamuje podział komórek nowotworowych w metafazie Wskazania: rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: nadciśnienie, zakrzepowe zapalenie żył, niewydolność mięśnia sercowego, uszkodzenie wątroby Nazwa handlowa (Producent): Estracyt (pharmacia Corporation) ETOPOZYD Działanie: alkaloid, działanie złożone, hamuje podział komórki doprowadzając do jej śmierci Wskazania: drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy rak płuca, nowotwory złośliwe jądra, chłoniaki złośliwe, choroba Hodgkina, ostra białaczka szpikowa, mięsak Ewinga, mięsak Kaposiego, nowotwory złośliwe mózgu Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, krwotoki, neuropatia obwodowa, drętwienie kończyn, bóle głowy, jadłowstręt, biegunka, zapalenie błon śluzowych, bóle brzucha, zaparcia, objawy uszkodzenia wątroby, obniżenie ciśnienia tętniczego, zaburzenia rytmu serca, osutka, utrata włosów wyprysk oraz świąd skóry, ogólne złe samopoczucie, gorączka Nazwa handlowa (Producent): Etoposid-Ebewe (Ebewe), Lastet (Nippon Kayaku), Sintopozid (Lindan), Vepesid (Bristol-Myers Squibb Polska) » powrót na początek strony F FLUDARABINA Działanie: hamuje syntezę DNA, a także częściowo polimerazę II RNA i w konsekwencji zmniejsza syntezę białek Wskazania: przewlekła białaczka limfatyczna typu B, chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka szpikowa i limfoblastyczna Najczęstsze działania niepożądane: neutropenia, małopłytkowość, niedokrwistość, hiperurykemia, hiperfosfatemia, hipokalcemia, kwasica metaboliczna, hiperkaliemia, hematuria, niewydolność nerek, bóle w okolicy nerek, krwiomocz; osłabienie, pobudzenie, splątanie, zaburzenia widzenia, duszność, kaszel, śródmiąższowe zapalenie płuc, nudności, wymioty, brak łaknienia, biegunka, objawy zapalenia jamy ustnej, krwawienia z przewodu pokarmowego, obrzęki, krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego, osutka Nazwa handlowa (Producent): Fludara (Schering AG) FLUOROURACYL Działanie: antymetabolit, blokuje enzym odpowiedzialny za wytwarzanie kwasu tymidylowego służącego do budowy DNA Wskazania: rak sutka, jelita grubego, odbytnicy, żołądka i trzustki, jajnika, szyjki macicy, wątroby i pęcherza moczowego, nowotwory przełyku, głowy i szyi, nerki, rak podstawnokomórkowy skóry Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, biegunka, nudności i wymioty, jadłowstręt, zapalenie błon śluzowych przewodu pokarmowego, owrzodzenia i krwawienia z żołądka i jelit, uszkodzenie wątroby, niedokrwienie mięśnia sercowego, przemijająca utrata włosów, zmiany skórne, nadwrażliwość na światło, reakcje alergiczne, przebarwienia lub odbarwienia w okolicach żył, uszkodzenie płytek paznokciowych Nazwa handlowa (Producent): 5-Fluorouracil-Ebewe (Ebewe), Efudix (ICN Polfa Rzeszów), Fluorouracil (Plisa Kraków), Fluorouracil medac (Medac), Fluoro-Uracil (ICN Polfa Rzeszów) FLUTAMID Działanie: hamuje transport androgenów do komórek gruczołu krokowego i ich wiązanie w jądrze komórkowym Wskazania: zaawansowany rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: ginekomastia, bolesność brodawek sutkowych, zmniejszenie popędu płciowego, upośledzenie czynności wątroby, przejściowe zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, zaburzenia hematologiczne, zatrzymywanie wody w organizmie, wzrost ciśnienia tętniczego, biegunki lub zaparcia, zaburzenia łaknienia, nudności, wymioty, zawroty głowy, osłabienie, złe samopoczucie, dezorientacja, zmęczenie, senność i objawy depresji, zespół toczniopodobny Nazwa handlowa (Producent): Apo-Flutam (Apotem-Inc.), Flutami (Anpharm)d, Fugerel (Schering-Plough), Prostandril (Plisa Kraków) FOTEMUSTYNA Działanie: cytostatyk wykazujący właściwości alkilujące i karbonylujące, przechodzi przez barierę krew-mózg Wskazania: czerniak, przerzuty czerniaka do mózgu, nowotwory złośliwe mózgu Najczęstsze działania niepożądane: mielosupresja Nazwa handlowa (Producent): Mustophoran (Server) FULWESTRANT Działanie: blokuje działanie estrogenów Wskazania: rak piersi z ekspresją receptorów estrogenowych Najczęstsze działania niepożądane: uderzenia gorąca, nudności, wymioty, biegunka, ból głowy, ból pleców Nazwa handlowa (Producent): Faslodex (Astr Zeneca) » powrót na początek strony G GEFITYNIB Działanie: hamuje enzym kinazę tyrozynową dla naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR) i hamuje jego fosforylację co prowadzi do zatrzymania podziałów komórkowych Wskazania: niedrobnokomórkowy rak płuca z ekspresją receptora EGFR Najczęstsze działania niepożądane: zmiany skórne (wysypka), biegunka Nazwa handlowa (Producent): Iressa (AstraZeneca) GEMCYTABINA Działanie: hamuje aktywność reduktazy rybonukleotydowej, zmniejszając, prowadząc do zakończenia replikacji DNA i apoptozy Wskazania: rak niedrobnokomórkowy płuc, rak trzustki, rak pęcherza moczowego, nieoperacyjny rak piersi Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, nudności, wymioty, biegunka, ból i zaczerwienienie błony śluzowej jamy ustnej, białkomocz i krwiomocz, duszność, senność, odwracalna utrata włosów Nazwa handlowa (Producent): Gemzar (Eli Lilly) GOSERELINA Działanie: hamuje produkcję gonadotropin przez co obniża czynność gonad i stężenie hormonów płciowych Wskazania: rak prostaty, rak piersi, rak endometrium, rak jajnika Najczęstsze działania niepożądane: skórne reakcje alergiczne, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, spastyczny skurcz oskrzeli, objawy hipoestrogenizmu, obniżenie popędu płciowego, impotencja, bóle głowy, uderzenia gorąca, chwiejność emocjonalna Nazwa handlowa (Producent): Zoladex (Astr Zeneza) » powrót na początek strony H HYDROKSYMOCZNIK Działanie: hamuje kluczowy etap syntezy DNA oraz bezpośrednio uszkadza DNA Wskazania: przewlekła białaczka szpikowa, czerniak złośliwy, rak jajnika, rak krtani Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, zaburzenie czynności przewodu pokarmowego, owrzodzenia podudzi, zmniejszenie stężenia żelaza w surowicy krwi, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi Nazwa handlowa (Producent): Hydroxycarbamid (Plisa Kraków), Hydroxyurea-Medac (Medac) » powrót na początek strony I IDARUBICYNA Działanie: działa poprzez wbudowywanie się w strukturę DNA, wchodzenie w interakcję z topoizomerazą II i hamowanie syntezy kwasów nukleinowych Wskazania: ostra białaczka nielimfoblastyczna, ostra białaczka limfoblastyczna, rak piersi, szpiczak mnogi Najczęstsze działania niepożądane: mielosupresja, kardiotoksyczność, przejściowe wyłysienie, silne nudności i wymioty, zapalenie błon śluzowych, zapalenie przełyku, biegunka, gorączka, dreszcze, osutka, zwiększona podatność na zakażenia wirusowe i bakteryjne Nazwa handlowa (Producent): Zavedos (Pharmacia Corporation) IFOSFAMID Działanie: lek alkilujący, interakcja metabolitów ifosfamidu z DNA, co prowadzi do rozpadu mostków fosfodiestrowych i powstawania wiązań krzyżowych Wskazania: rak jądra (nasieniaki I nienasieniaki), rak jajnika, rak szyjki macicy, rak piersi, rak drobnokomórkowy I niedrobnokomórkowy płuc, mięsaki tkanek miękkich, mięsak kościopochodny, rak trzustki, chłoniaki nieziarnicze, choroba Hodkina, czerniak Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia i małopłytkowość, niedokrwistość, nudności i wymioty, krwotoczne jałowe zapalenie pęcherza moczowego, przemijająca utrata włosów, encefalopatia - senność, splątanie, śpiączka, osłabienie, zaburzenia pamięci, psychozy depresyjne, zaburzenia orientacji, omamy, drgawki, objawy móżdżkowe, nietrzymanie moczu Nazwa handlowa (Producent): Holoxan (Baxter Oncology), Macdafen (Instytut Farmaceutyczny) IMATINIB Działanie: inhibitor kinazy tyrozynowej Wskazania: guzy podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) z ekspresją genu c-kit (CD 117), przewlekła białaczka szpikowa z chromosomem Philadelphia, nieoperacyjne włókniakomięsaki skóry (dermatofibrosarcoma protuberans) Najczęstsze działania niepożądane: neutropenia, małopłytkowość, niedokrwistość, bóle głowy, nudności, wymioty, biegunka, zmiany skórne, skurcze mięśni, obrzęki, zaburzenia widzenia, zmęczenie Nazwa handlowa (Producent): Glivec (Novartis Pharma) INTERFERON ALFA Działanie: działanie antyproliferacyjne, wpływ na różnicowanie się komórek oraz stymulowanie układu immunologicznego Wskazania: białaczka włochatokomórkowa, T-komórkowy chłoniak skórny, przewlekła białaczka szpikowa, chłoniaki nieziarnicze o małym stopniu złośliwości, mięsak Kaposiego, rak nerki, czerniak złośliwy, szpiczak mnogi, rakowiak Najczęstsze działania niepożądane: zakażenia wirusowe, zapalenie gardła, jadłowstręt, depresja, bezsenność, lęk, labilność emocjonalna, ból głowy, zaburzenia koncentracji, zawroty głowy, kaszel, duszność, nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, łysienie, świąd, suchość skóry, wysypka, ból mięśni, ból stawów, ból kostno-mięśniowy, zapalenie w miejscu wstrzyknięcia, odczyn w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, sztywność, gorączka, objawy grypopodobne, astenia, drażliwość, zmniejszenie masy ciała, opryszczka (oporność), zapalenie oskrzeli, zapalenie błony śluzowej nosa, zapalenie zatok, leukopenia, małopłytkowość, limfadenopatia, limfopenia, nadczynność tarczycy, niedoczynność tarczycy, hiperurykemia, hipokalcemia, nadmierne pragnienie, odwodnienie, pobudzenie, nerwowość, zaburzenia snu, zmniejszenie libido, splątanie, suchość w ustach, osłabienie czucia, parestezje, drżenia, bóle migrenowe, uderzenia gorąca, senność, zaburzenia smaku, zamglone widzenie, zapalenie spojówek, ból gałek ocznych, nieprawidłowe widzenie, zaburzenia czynności gruczołów łzowych, szumy uszne, zawroty głowy pochodzenia błędnikowego, kołatanie serca, tachykardia, nadciśnienie, suchy kaszel, krwawienie z nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, zaburzenia oddychania, wodnisty wyciek z nosa, dyspepsja, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zaparcia, zapalenie dziąseł, zapalenie języka, luźne stolce, wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, ból w prawym górnym podżebrzu, powiększenie wątroby, nadmierna potliwość, wyprysk, łuszczyca (ujawnienie lub zaostrzenie), wysypka rumieniowata, wysypka grudkowo-plamkowa, zaburzenia dotyczące skóry, rumień, zapalenie stawów, częste oddawanie moczu, brak miesiączki, ból piersi, bolesne miesiączki, krwotok miesiączkowy, zaburzenia miesiączkowania, zaburzenia dotyczące pochwy, złe samopoczucie, ból w klatce piersiowej, ból w miejscu wstrzyknięcia Nazwa handlowa (Producent): Alfaferone (Alfa Wassermann), Intron A (Schering-Plough), Roferon A (Roche) IRYNOTEKAN Działanie: inhibitor topoizomerazy, cytotoksyczność spowodowana uszkodzeniem podwójnej spirali DNA w trakcie jej syntezy Wskazania: rak okrężnicy i odbytu, drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy rak płuc, rak piersi, rak wątroby, rak jajnika, rak szyjki macicy, rak przełyku, rak żołądka, rak trzustki, rak nerki, międzybłoniaka, nowotwory złośliwe głowy i szyi Najczęstsze działania niepożądane: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunki, zespół cholinergiczny, zaparcie, dyspepsja, neutropenia, leukopenia, zakażenia, małopłytkowość, niedokrwistość, gorączka, krwawienie z przewodu pokarmowego, brak łaknienia, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, niedrożność jelit, łagodne skórne reakcje alergiczne, odczyny w miejscu podania, osłabienie, bóle głowy i pleców, przemijająca utrata włosów, skurcze mięśniowe, mrowienie Nazwa handlowa (Producent): Campto (Pfizer), Irinotecan (Grupa Teva Polska), Irinotesin (Marne) » powrót na początek strony J » powrót na początek strony K KALCYTONINA Działanie: hormon wytwarzany przez komórki C tarczycy, hamuje resorbcję kości Wskazania: przerzuty nowotworowe do kości Najczęstsze działania niepożądane: nudności, uczucie gorąca, zmiany skórne Nazwa handlowa (Producent): Calcitonin (Jelfa), Miacalcic (Novartis Pharma), Tonocalcin (Alfa Wassermann) KAPECYTABINA Działanie: prekursor fluorouracylu (patrz: FLUOROURACYL) Wskazania: rak jelita grubego z przerzutami, zaawansowany rak piersi Najczęstsze działania niepożądane: nudności, wymioty, biegunka, utrata włosów, osłabienie, zmęczenie, przebarwienie skóry, zapalenie śluzówki jamy ustnej, bóle głowy, obrzęki, niedokrwienie mięsnia sercowego, krwawienia, upośledzenie czynności szpiku Nazwa handlowa (Producent): Xeloda (Roche) KARBOPLATYNA Działanie: hamuje syntezę DNA poprzez tworzenie wewnątrz- i międzyłańcuchowych połączeń w DNA, a także prowadzi to do zahamowania wzrostu i podziału komórek Wskazania: rak jajnika pochodzenia nabłonkowego, drobnokomórkowy rak płuca, płaskonabłonkowy rak głowy i szyi, rak jądra, rak szyjki macicy, nerwiak zarodkowy współczulny Najczęstsze działania niepożądane: mielosupresja, zakażenia, krwawienia, niedokrwistość, nudności, wymioty, bóle, biegunka, zaparcia, neuropatie obwodowe Nazwa handlowa (Producent): Carboplatin (Pfizer), Carboplatin-Ebewe (Ebewe),, Cycloplatin (Pliva-Lachema), Paraplatin (Bristol-Myers Squibb Polska) KLADRYBINA Działanie: antagonista purynowy, wbudowuje się w łańcuch DNA i powoduje pęknięcia helisy DNA, co prowadzi do śmierci komórki Wskazania: białaczka włochatokomórkowa, przewlekła białaczka limfatyczna, chłoniaki nieziarnicze, ostra białaczka szpikowa Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia, limfocytopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, neutropenia z gorączką, zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze Nazwa handlowa (Producent): Biodribin (Instytut Biotechnologii i Antybiotyków) KWAS FOLINOWY Działanie: zwiększa efekt działania 5-fluorouracylu na komórki nowotworowe. Zmniejsza skuteczność działania metotreksatu Wskazania: leczenie raka jelita grubego w skojarzeniu z 5-Fluorouracylem. Leczenie toksycznych działań niepożądanych po zastosowaniu metotreksatu Najczęstsze działania niepożądane: Nazwa handlowa (Producent): Calciumfolinat_Ebewe (Ebewe), Leucovorin (Plisa Kraków) KWAS ZOLEDRONOWY Działanie: należy do grupy bifosfonianów, hamuje resorbcję kości przez okleoklasty Wskazania: zapobieganie złamaniom patologicznym przy przerzutach do kości, zaawansowane przerzuty do kości, hiperkalcemia w przebiegu choroby nowotworowej Najczęstsze działania niepożądane: niedokrwistość, bóle głowy, bóle kości i mięśni, zapalenie spojówek, zaburzenia czynności nerek, nudności, wymioty, objawy grypopodobne, osłabienie, zmęczenie Nazwa handlowa (Producent): Zometa (Novartis Pharma AG) » powrót na początek strony L LETROZOL Działanie: hamuje syntezy estrogenów we wszystkich tkankach zawierających powyższy kompleks i zmniejszenie ich stężenie w surowicy krwi Wskazania: rak piersi z ekspresją receptorów estrogenowych u kobiet po menopauzie Najczęstsze działania niepożądane: uderzenia gorąca, uczucie zmęczenia, zwiększona potliwość, brak łaknienia, zwiększenie łaknienia, hipercholesterolemia, depresja, bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, niestrawność, zaparcie, biegunka, łysienie, wysypka, bóle mięśni, bóle kości, osteoporoza, złamania kości Nazwa handlowa (Producent): Aromek (Celon Pharma), Femara (Novartis Pharma), Lameta (Vipharm) LEUPRORELINA Działanie: hamowanie wydzielania gonadotropin, zmniejszenie wzrostu guzów podlegających regulacji hormonalnej Wskazania: rak piersi, rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: zaostrzenie bólów w okolicy przerzutów do kości, nasilenie niedowładu kończyn dolnych, utrudnione oddawanie moczu, uczucie gorąca, nudności, wymioty, zwiększona potliwość Nazwa handlowa (Producent): Lucrin depot (Abbott) LOMUSTYNA Działanie: działanie alkilujące, hamuje aktywność polimerazy DNA. Przenika przez barierę krew-mózg Wskazania: nowotwory centralnego układu nerwowego, czrniak, choroba Hodgkina, szpiczak mnogi Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenie szpiku, nudności, wymioty, brak apetytu, zwłóknienie płuc po długotrwałym stosowaniu Nazwa handlowa (Producent): Lomustine-Medac (Medac) » powrót na początek strony M MEDROKSYPROGESTERON Działanie: działanie zależne od wpływu na oś podwzgórzowo-przysadkowo-jajnikową, receptory estrogenowe i przemianę steroidów w tkankach Wskazania: rak błony śluzowej macicy, rak nerki, stosowany w celu zmniejszania masy ciała u osób z zaawansowaną chorobą nowotworową Najczęstsze działania niepożądane: objawy uczuleniowe, powikłania zakrzepowo-zatorowe, zwiększona pobudliwość, depresja, zmiany skórne Nazwa handlowa (Producent): Depo-Provera (Pfizer), Gestomikron (Adamed), Provera(Pharmacia Corporation) MEGESTROL Działanie: bniża ilość hormonozależnych komórek raka piersi oraz zmniejsza pobudzające działanie estrogenu na te komórki, a także działa cytotoksycznie na komórki nowotworowe Wskazania: hormonozależny rak sutka lub rak endometrium, leczenie braku łaknienia lub utraty wagi w przebiegu choroby nowotworowej Najczęstsze działania niepożądane: zwiększenie masy ciała, powikłania zakrzepowo-zatorowe, zakrzepowe zapalenie żył, zatory tętnicy płucnej, nudności, wymioty, obrzęki, krwawienia międzymiesiączkowe Nazwa handlowa (Producent): Cachexan (Polfarmex), Megace (Bristol-Myers Squibb Polska), Megesin (Lindan) MELFALAN Działanie: lek alkilujący, powstają wiązania krzyżowe pomiędzy dwoma łańcuchami DNA i dochodzi do zahamowania podziałów komórkowych Wskazania: Szpiczak mnogi, gruczolakorak jajnika, rak piersi, czerniak (w zabiegu chemioterapii perfuzyjnej) Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, nudności i wymioty, pokrzywka, obrzęk, osutka, wstrząs anafilaktyczny, wysypka grudkowo-plamista, świąd skóry, śródmiąższowe zapalenie płuc, zwłóknienie płuc Nazwa handlowa (Producent): Alkoran (GlaxoSmithKline - Wielka Brytania) MERKAPTOPURYNA Działanie: antymetabolit, zaburza syntezę kwasów nukleinowych w dzielących się komórkach Wskazania: ostre białaczki, szczególnie limfoblastyczna Najczęstsze działania niepożądane: nudności, wymioty, owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej, leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, hepatotoksyczność, zapalenie trzustki Nazwa handlowa (Producent): Mercaptopurinum (Vis) METOTREKSAT Działanie: antymetabolit, hamowanie syntezy DNA, a pośrednio hamowanie również syntezy RNA i białek Wskazania: ostra białaczka limfoblastyczna, rak piersi, rak jajnika, rak jądra, nowotwory głowy i szyi, rak płuca, mięsak kości, rak szyjki macicy, rak pęcherza, nabłoniak kosmówkowy, gruczolak kosmówkowy, zaśniad groniasty, zaawansowany ziarniniak grzybiasty, mięsaki kościopochodne i chłoniaki nieziarnicze Najczęstsze działania niepożądane: zaczerwienienie skóry, świąd, pokrzywka, nadwrażliwość na światło, odbarwienia, łysienie, wylewy podskórne, teleangiektazje, trądzik, czyrakowatość, utrata włosów, leukopenia i małopłytkowość, niedokrwistość, pancytopenia, hipogammaglobulinemia, krwawienia, posocznica, zapalenie dziąseł, zapalenie gardła i zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, bóle brzucha, jadłowstręt, często nudności i wymioty oraz trudności w połykaniu, biegunka, owrzodzenia przewodu pokarmowego, krwawienia z przewodu pokarmowego, krwotoczne zapalenie jelit Nazwa handlowa (Producent): Methotrexat (Plisa-Lachema), Methotrexat-Ebewe (Ebewe), MetoJect (Medac), Trexan (Orion) MILTEFOZYNA Działanie: działanie cytotoksyczne na komórki nowotworowe poprzez zaburzenie struktury i czynności błony komórkowej Wskazania: rak sutka Najczęstsze działania niepożądane: zmiany skórne, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego Nazwa handlowa (Producent): Miltefosine (Merck-Novagen) MITOKSANTRON Działanie: wiąże się z nicią DNA, zaburza translację DNA, a następnie transkrypcję do RNA i syntezę białek Wskazania: ostra białaczka szpikowa u dorosłych, chłoniaki nieziarnicze, rak piersi, rak gruczołu krokowego, białaczka limfoblastyczna, rak drobnokomórkowy i niedrobnokomórkowy płuc, rak jajnika, rak żołądka, rak okrężnicy, czerniak złośliwy Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, nudności i wymioty, biegunka, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, utrata włosów, zaburzenia rytmu serca, tachykardia, kardiomiopatia zastoinowa, reakcje alergiczne, brak miesiączki, anoreksja, zaparcia, duszności, zmęczenie, gorączka, krwawienie z przewodu pokarmowego, zapalenie spojówek, bezsenność, dezorientacja, lęk, parestezje, sinienie skóry i paznokci Nazwa handlowa (Producent): Mitoxantrone (Jelfa) MITOMYCYNA Działanie: działanie alkilujące, fragmentacja nici DNA, tworzenie wiązań krzyżowych DNA oraz zahamowania syntezy DNA, a w dużych dawkach także RNA i białek Wskazania: rak żołądka, rak piersi, rak płuc, rak szyjki macicy, rak głowy i szyi, rak pęcherza moczowego. Przerzuty raka żołądka i raka jelita grubego do otrzewnej w leczeniu za pomocą dootrzewnowej chemioterapii perfuzyjnej Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, białkomocz, krwiomocz, nadciśnienie tętnicze lub obrzęki pochodzenia nerkowego, ostra niewydolność nerek, zespół hemolityczno-mocznicowy, śródmiąższowe zapalenie płuc, śródmiąższowe zwłóknienie płuc, utrata łaknienia, nudności i wymioty, biegunka, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, objawy uszkodzenia wątroby, objawy nadwrażliwości w postaci osutki, pokrzywki, erytrodermii, utrata włosów, złe samopoczucie, zawroty głowy Nazwa handlowa (Producent): Mitomycin C (Kyowa) » powrót na początek strony N » powrót na początek strony O OKSALIPLATYNA Działanie: hamuje syntezę DNA tworząc z nim połączenia, wykazuje działanie synergistyczne z 5-fluorouraculem w zakresie cytotoksyczności Wskazania: rak jelita grubego (w skojarzeniu z 5-Fluorouracylem i kwasem folinowym) Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenie szpiku, reakcje alergiczne, zaburzenia czucia, zaburzenia smaku, krwawienia, utrata włosów, osłabienie, ból głowy, nudności, wymioty, biegunka, zwiększone narażenie na infekcje Nazwa handlowa (Producent): Eloxatin (Sanofi-Synthelabo) OKTREOTYD Działanie: wykazuje podobne działanie do somatostatyny ale dłużej działające Wskazania: nowotwory hormonalnie czynne przewodu pokarmowego: krakowiak, VIP-oma, glucagonoma Najczęstsze działania niepożądane: zaburzenia rytmu serca, nudności, biegunki, niedoczynnośc tarczycy, hipoglikemia, hiperglikemia, krwawienia z przewodu pokarmowego Nazwa handlowa (Producent): Sandostatin (Novartis Pharma) » powrót na początek strony P PAKLITAKSEL Działanie: pomaga w tworzeniu się mikrotubuli z dimerów tubuliny, stabilizuje mikrotubule, zatrzymuje podział komórki i indukuje apoptozę Wskazania: rak jajnika, rak piersi, niedrobnokomórkowy rak płuc, mięsak Kaposiego, rak przełyku, pęcherza, nowotwory głowy i szyi oraz rak szyjki macicy Najczęstsze działania niepożądane: zakażenia grzybicze i wirusowe, ciężka neutropenia, ciężka leukopenia, małopłytkowość, niedokrwistość, mielosupresja, zapalenie błon śluzowych jamy ustnej, gardła i nosa, brak łaknienia, neuropatia, parestezja, senność, niedociśnienie, łysienie, ból stawów, ból mięśni, osłabienie, ból, obrzęki Nazwa handlowa (Producent): Paclitaxel (AWD), Paclitaxel-Ebewe (Ebewe), Paxene (Grupa Teva Polska), Sindaxel (Sindan), Taxol (Bristol-Myers Squibb Polska) PAMIDRONIAN DISODOWY Działanie: lek z grupy bifosfonianów, zmniejsza resorbcję kości przez hamowanie czynności osteoklastów Wskazania: hiperkalcemia w przebiegu choroby nowotworowej, przerzuty do kości, szpiczak mnogi Najczęstsze działania niepożądane: niewielka gorączka, bóle mięśni, nudności, wymioty, biegunka Nazwa handlowa (Producent): Aredia (Novartis Pharma), Pamidronac-Medac (Medac), Pamifos (Vipharm), Pamisol (Marne Pharma), Pamitor (Torres Chiesi) PEGASPARGAZA Działanie: pochodna L-asparaginazy, doprowadza do rozkładu asparaginazy i hamuje w ten sposób syntezę DNA w komórkach nowotworowych Wskazania: ostra białaczka limfoblastyczna Najczęstsze działania niepożądane: reakcje alergiczne o różnym stopniu, nudności, wymioty, ogólne złe samopoczucie Nazwa handlowa (Producent): Oncaspar (Medac) PEMETREXED Działanie: działanie wielokierunkowe Wskazania: międzybłoniak opłucnej, niedrobnokomórkowy rak płuca Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenie szpiku, nudności, wymioty, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła, zaburzenia czucia, utrata włosów, zmiany skórne Nazwa handlowa (Producent): Alimta (Eli Lilly) PIRARUBICYNA (THP-ADRIAMICIN) Działanie: hamuje syntezę kwasów nukleinowych i cykl komórkowy w fazie G2, doprowadzając tym samym do śmierci komórek nowotworowych Wskazania: Nowotwory o pochodzeniu nabłonkowym w obrębie głowy i szyi, płuc, sutka, układu moczowego, jajnika, macicy, ostre białaczki i chłoniaki złośliwe Najczęstsze działania niepożądane: mielosupresja, kardiotoksyczność, gorączka, uczucie duszności, wstrząs, osłabienie, uczucie znużenia, drętwienie stóp, zawroty głowy, nudności i wymioty, biegunka, zapalenie jamy ustnej, jadłowstręt Nazwa handlowa (Producent): Pinorubin (Mercian Czechy) » powrót na początek strony R RYTUKSYMAB Działanie: przeciwciało monoklinalne, wiąże się z antygenem CD20 limfocytów B, co powoduje ich ich śmierć Wskazania: chłoniaki nieziarnicze z komórek B Najczęstsze działania niepożądane: objawy związane z podaniem leku i uwolnieniem cytokin: gorączka, dreszcze, sztywność mięśni, zaczerwienienie, obrzęk naczynioruchowy, nudności, osutka, zmęczenie, ból głowy, podrażnienie gardła, nieżyt nosa, wymioty, ból w okolicy guza, niedociśnienie, skurcz oskrzeli Nazwa handlowa (Producent): MabThera (Roche) » powrót na początek strony S SUNITYNIB Działanie: inhibitor kinazy tyrozynowej II-go rzutu Wskazania: leczenie guzów podścieliska przewodu pokarmowego (GIST) w przypadku niepowodzenia po leczeniu imanitibem. Leczenie zaawansowanego raka nerki Najczęstsze działania niepożądane: zator tętnicy płucnej, małopłytkowość, krwawienia, nadciśnienie tętnicze, zmiany skórne, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, neutropenia, gorączka Nazwa handlowa (Producent): Sutent (Pfizer) SZCZEPIONKA BCG – patrz: BCG SZCZEPIONKA » powrót na początek strony T TAMOKSYFEN Działanie: działanie antyestrogenowe - wiąże się z receptorami estrogenowymi wewnątrz komórek nowotworowych, hamując ich podział Wskazania: rak piersi Najczęstsze działania niepożądane: objawy niepożądane występują rzadko, zaczerwienienie skóry, uderzenia gorąca, nudności, wymioty, zmiany skórne Nazwa handlowa (Producent): Nolvadex (AstraZeneca) Tamofen (Schering AG), , Tamoxifen (EGIS), Tamoxifen (Vipharm), Tamoxifen Hexal (Hexal), Tamoxifen-Ebewe (Ebewe) TEGAFUR + URACYL Działanie: połączenie tegafuru będącego prekursorem 5-fluorouracylu oraz uracyli w stosunki 1:4, hamuje syntezę DNS Wskazania: rak jelita grubego Najczęstsze działania niepożądane: biegunka, bóle brzucha, osłabienie, nudności, wymioty, uszkodzenie szpiku, bóle mięśni i stawów, depresja, zapalenie błon sluzowych Nazwa handlowa (Producent): UFT (Merck) TEMOZOLOMID Działanie: lek alkilujący, powoduje uszkodzenia cytotoksyczne obejmujące błędną naprawę komponentów metylowych DNA. Przechodzi szybko przez barierę krew-mózg Wskazania: glejak złośliwy, glejak wielopostaciowy Najczęstsze działania niepożądane: jadłowstręt, ból głowy, łysienie, wysypka, zmęczenie, zaparcie, nudności, wymioty, opryszczka, zakażenie ran, zapalenie gardła, grzybica jamy ustnej, neutropenia, małopłytkowość, limfopenia, leukopenia, hiperglikemia, zmniejszenie masy ciała, lęk, labilność emocjonalna, bezsenność, drgawki, zaburzenia świadomości, senność, afazja, zaburzenia równowagi, zawroty głowy, splątanie, zaburzenia pamięci, zaburzenia uwagi, neuropatia, parestezje, zaburzenia mowy, drżenia, zamglone widzenie, zaburzenia słuchu, krwotok, obrzęk nóg i obrzęk o innej lokalizacji, duszność, kaszel, zapalenie żołądka, biegunka, ból brzucha, dyspepsja, zaburzenia połykania, zapalenie skóry, suchość skóry, rumień, świąd, osłabienie siły mięśni, ból stawów, zwiększenie częstotliwości oddawania moczu, nietrzymanie moczu, reakcje alergiczne, gorączka, zmiany popromienne, obrzęk twarzy, ból, zaburzenia smaku Nazwa handlowa (Producent): Temodal (Schering-Plough) TENIPOZYD Działanie: hamowanie aktywności topoizomerazy II Wskazania: ostra białaczka limfoblastyczna, chłoniaki nieziarnicze, nowotwory mózgu Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, nudności i wymioty, niedociśnienie, zmęczenie, silnie żrące działanie na skórę Nazwa handlowa (Producent): Vumon (Bristol-Myers Squibb, USA) TIOGUANINA Działanie: antymetabolit, wbudowuje się do DNA i RNA, co powoduje działanie cytotoksyczne Wskazania: Ostre białaczki (ostra białaczka szpikowa i ostra białaczka limfoblastyczna), przewlekła białaczka szpikowa Najczęstsze działania niepożądane: leukopenia, małopłytkowość, nudności i wymioty, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, martwica i perforacja jelit, hepatotoksyczność, neurotoksyczność Nazwa handlowa (Producent): Lanvis (GlaxoSmithKline – Wielka Brytania) TOPOTEKAN Działanie: inhibitor topoizomerazy I, uszkadza podwójne łańcuchy DNA, działa cytotoksycznie Wskazania: rak jajnika, drobnokomórkowy rak płuca Najczęstsze działania niepożądane: gorączka, uszkodzenie szpiku, zapalenie błon śluzowych, wyniszczenie, nudności, wymioty, utrata włosów Nazwa handlowa (Producent): Hycamtin (GlaxoSmithKline – Wielka Brytania) TRASTUZUMAB Działanie: przeciwciało monoklinalne IgG1, łączy się z receptorem ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (HER2), hamuje proliferacje komórek wykazujących ekspresję tego receptora Wskazania: rak piersi z nadekspresją receptora HER2 Najczęstsze działania niepożądane: uszkodzenie mięśnia sercowego, duszność, skurcz oskrzeli, spadek ciśnienia tętniczego, częstoskurcz, gorączka, bóle i sztywność mięśni Nazwa handlowa (Producent): Herceptin (Roche) TRETYNOINA Działanie: hamuje wzrost niektórych typów nieprawidłowych komórek krwi Wskazania: białaczka promielocytowa Najczęstsze działania niepożądane: suchość skóry, suchość błony śluzowej jamy ustnej, nudności, wymioty, bóle kostne, wysypka Nazwa handlowa (Producent): Vesanoid (Roche) TRIPTORELINA Działanie: zmniejszenie stężenia hormonów płciowych we krwi Wskazania: rak gruczołu krokowego Najczęstsze działania niepożądane: uderzenia gorąca, dyspareunia, osłabienie libido, impotencja, ginekomastia Nazwa handlowa (Producent): Decapeptyl (Ferring GmbH), Diphereline (Beaufourt Ipsen Pharma) » powrót na początek strony U » powrót na początek strony W WINBLASTYNA Działanie: cytostatyk, wiąże się z tubuliną, hamuje tworzenie mikrotubuli, zaburza strukturę wrzeciona podziałowego i zatrzymuje cykl podziału komórki Wskazania: choroba Hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, przewlekła białaczka limfatyczna, rak jądra, nabłoniak kosmówkowy, mięsak Kaposiego, rak piersi, rak pęcherza, rak nerki i niedrobnokomórkowy rak płuca Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, neurotoksyczność, nudności i wymioty, wypadanie włosów, nadmierna wrażliwość na światło, hiperurykemia, ostra nefropatia moczanowa, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, brak łaknienia, zapalenie krtani, uszkodzenie słuchu, pokrzywka, nadciśnienie tętnicze, zaparcie, bóle kostne Nazwa handlowa (Producent): Vinblastin (Gedeon Richter) WINKRYSTYNA Działanie: wykazuje działanie antymitotyczne przez co następuje zahamowanie podziału i śmierć komórki Wskazania: ostra białaczka limfatyczna, ziarnica złośliwa, chłoniaki nieziarnicze, nerwiak zarodkowy współczulny, guz Wilma, mięsak z mięśni poprzecznie prążkowanych Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, neurotoksyczność, nudności, wymioty, wyłysienie, ostra niewydolność oddechowa, miejscowe reakcje zapalne Nazwa handlowa (Producent): Vincristin (G. Richter, Węgry) WINORELBINA Działanie: alkaloid, wykazuje działanie antymitotyczne przez co następuje zahamowanie podziału i śmierć komórki Wskazania: niedrobnokomórkowy rak płuca, rak piersi Najczęstsze działania niepożądane: mielotoksyczność, zakażenia, nudności, wymioty, biegunka, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zniesienie odruchów kostno-stawowych, utrata włosów, zmęczenie, gorączka, bóle stawów obejmujące bóle szczęk, bóle mięśniowe, bóle klatki piersiowej, bóle w obrębie nowotworu, reakcje alergiczne Nazwa handlowa (Producent): Navelbine (Pierre Fabre Medicament), Navirel (Medac), Vinorelbin-Ebewe (Ebewe) » powrót na początek strony Z Materiały, z których korzystano przy opracowywaniu: 1. Indeks leków Medycyny Praktycznej 2007, Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2007; 2. Onkologia Kliniczna, praca zesp. pod red. M. Krzakowskiego, Wyd. Borgis, Warszawa, 2001 » powrót na początek strony Przerzuty. Z uwagi na fakt iż nowotwór ten wykrywany jest zwykle dość późno, w wielu przypadkach lekarze stwierdzają obecność przerzutów. W raku pęcherza moczowego występują przerzuty do: Węzłów chłonnych, Płuc, Wątroby, Kości. Ciekawostki. Rak pęcherza wykazuje tendencję do szybkiego postępowania oraz nawrotów.
Nowotwór złośliwy może powstać w każdym narządzie lub tkance organizmu. Nowotwór pierwotny to pierwszy nowotwór, który powstaje w organizmie. Nowotwór przerzutowy powstaje, gdy nowotwór pierwotny rozprzestrzenia się do innych części ciała. Przerzut nowotworowy zawsze powstaje z komórek nowotworowych wywodzących się z innego miejsca w organizmie. Na przykład rak piersi może rozprzestrzeniać się poza swoją pierwotną lokalizację (pierś), żeby utworzyć nowe ognisko nowotworu, w innej części ciała, na przykład w kościach. Komórki nowotworowe w drugim guzie są takie same jak komórki w pierwotnym ognisku – są komórkami raka piersi, a nie nowotworu wywodzącego się z obrazie mikroskopowym komórki przerzutu nowotworowego wyglądają zwykle tak samo jak komórki pierwotnego nowotworu. Ponadto, komórki przerzutu i komórki pierwotnego nowotworu zwykle mają wspólne cechy molekularne, takie jak ekspresja niektórych białek lub obecność specyficznych zmian chromosomalnych. 2. Powstawanie przerzutów nowotworowychKiedy komórki nowotworu złośliwego ulegają podziałom, mogą wrastać w otaczające tkanki lub struktury. Mogą także oddzielić się od pierwotnego guza i przedostać się do krwioobiegu lub układu chłonnego. Jeśli komórki nowotworowe nie zostaną wykryte przez układ odpornościowy, który chroni nasz organizm przed infekcjami i chorobami, mogą zostać przeniesione wraz z krwią lub chłonką i utworzyć nowy guz w innym regionie ciała. Nowotwór tworzący się w nowej lokalizacji musi wytworzyć własne zaopatrzenie w krew (w procesie zwanym angiogenezą), żeby móc przeżyć i rosnąć. 3. Lokalizacja przerzutów nowotworowych Nowotwór może tworzyć przerzuty regionalne, czyli wrastać w otaczające tkanki lub najbliższe węzły chłonne. Termin przerzut nowotworowy zwykle odnosi się do nowotworów, które powstały w wyniku rozprzestrzeniania się do odległych narządów lub węzłów chłonnych (przerzuty odległe).Nowotwory złośliwe mogą rozprzestrzeniać się praktycznie do każdej części ciała. Do najczęstszych miejsc, w których powstają nowotwory przerzutowe, należą: 4. Dlaczego dochodzi do powstawania przerzutów?Wszystkie nowotwory złośliwe mogą tworzyć przerzuty. To, czy dojdzie do powstania przerzutów, zależy między innymi od następujących czynników: Rodzaju nowotworu złośliwego Niektóre nowotwory złośliwe mają skłonność do przerzutowania do pewnych części ciała Większość nowotworów złośliwych piersi tworzy przerzuty do kości, wątroby, płuc lub mózgu Nowotwory złośliwe jelita grubego często tworzą przerzuty do wątroby Nowotwory złośliwe płuc często tworzą przerzuty do mózgu, kości lub wątroby Nowotwory złośliwe prostaty często tworzą przerzuty do kości Stopnia złośliwości histologicznej nowotworu Komórki nowotworów o niskim stopniu złośliwości są mniej agresywne i rzadziej tworzą przerzuty Komórki nowotworów o wysokim stopniu złośliwości są bardziej agresywne i częściej tworzą przerzuty Czasu trwania choroby nowotworowej Ryzyko powstania przerzutów rośnie wraz z czasem rozwoju nowotworu złośliwego Zdolności komórek nowotworowych do wytworzenia zaopatrzenia w krew w nowej lokalizacji Lokalizacji pierwotnego nowotworu Każdy typ nowotworu złośliwego ma specyficzny sposób rozprzestrzeniania się. Wiele przerzutów powstaje w najbliższym ukrwionym obszarze, do którego dostaną się komórki nowotworowe po opuszczeniu pierwotnego ogniska. Płuca są jednym z pierwszych miejsc, do którego mogą trafić przerzutowe komórki nowotworowe wraz z prądem krwi. To może tłumaczyć, dlaczego przerzuty często powstają w płucach. 5. Objawy przerzutów nowotworowychU niektórych osób objawy przerzutów są słabo nasilone bądź nie występują wcale. Z tego powodu przerzuty nowotworowe mogą zostać wykryte podczas rutynowych badań. Objawy przerzutów nowotworowych zależą od lokalizacji i wielkości przerzutu. Przerzuty do kości mogą powodować ból lub doprowadzić do złamania. Mogą także wywoływać ucisk na nerwy lub rdzeń kręgowy i prowadzić do drętwienia lub osłabienia mięśni. Przerzuty do mózgu mogą powodować bóle głowy, zaburzenia równowagi i koordynacji lub napady padaczkowe. Przerzuty do wątroby mogą powodować ból brzucha, obrzęk lub żółtaczkę Przerzuty do płuc mogą powodować kaszel lub płytki oddechWykonywanie regularnych badan kontrolnych i zgłaszanie lekarzowi wszystkich nowych objawów to najlepsze sposoby na wczesne wykrycie przerzutów nowotworowych. W niektórych przypadkach przerzut nowotworowy zostaje wykryty przed pierwotnym nowotworem, ponieważ może zacząć wywoływać objawy wcześniej niż guz pierwotny. 6. Leczenie przerzutów nowotworowychLeczenie może przedłużyć życie niektórych osób z przerzutami nowotworowymi. Ogólnie rzecz biorąc głównym celem leczenia w przypadku przerzutów nowotworowych jest kontrola wzrostu nowotworu i zmniejszenie związanych z nim dolegliwości. Przerzuty nowotworowe mogą powodować poważne upośledzenie funkcjonowania organizmu i większość z osób, które umierają z powodu nowotworu, ginie tak naprawdę z powodu przerzutów. Przerzuty nowotworowe mogą być leczone za pomocą terapii ogólnoustrojowej (chemioterapia, leczenie biologiczne, terapia celowana, hormonoterapia), terapii miejscowej (operacja chirurgiczna, radioterapia) lub z wykorzystaniem obu metod. Wybór metody leczenia zależy głównie od typu pierwotnego nowotworu, rozmiaru, lokalizacji i liczby przerzutów, wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia i dotychczasowego przebiegu wybranych czynników prognostycznych na czas przeżycia chorych po napromienianiu przerzutów do mózgu niedrobnokomórkowego raka płuca • Nowa Medycyna 2/2004 • Czytelnia Medyczna BORGIS© Borgis – Nowa Medycyna 2/2004Anna Brzozowska, Ludmiła Grzybowska, Maria MazurkiewiczWpływ wybranych czynników prognostycznych na czas przeżycia chorych po napromienianiu przerzutów do mózgu niedrobnokomórkowego raka płucaThe results of the radiotherapy of brain metastases from non-small-cell lung cancerKatedra i Zakład Onkologii, Akademia Medyczna, LublinKierownik Zakładu: Prof. dr hab. Maria MazurkiewiczStreszczenieThe influence of some prognostic factors such as: age, gender, multiplicity of brain metastases, hystological subtype and interval between diagnosis of NSCLC and brain metastases on survival time was group of 50 patients with brain metastases from non-small-cell lung cancer (NSCLC) was reviewed. In 24 of them brain metastases were the first symptoms of NSCLC. All patients underwent radiotherapy in form of a whole-brain survival time from the end of radiotherapy of brain metastases equals was no statistically significant correlation between the median survival time and prognostic factors we is reasonable to research other prognostic factors, which can be helpful for identifying the group of patients with brain matastases from NSCLC, with survival benefit after the brain rak płuca (NKRP), będąc jednym z najczęstszych nowotworów i jednocześnie jedną z głównych przyczyn zgonów (1), stanowi wyjątkowy problem we współczesnej powodem niepowodzenia leczenia NKRP są przerzuty odległe, zwłaszcza do ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Nierzadko są one pierwszym objawem choroby do OUN rozwijają się u około 25 % chorych na raka płuca (2), a w badaniu autopsyjnym stwierdzane są w 34% (3). Równie często są to przerzuty pojedyncze rozpoznawane u około 45 % chorych, jak i mnogie (4).Średni czas przeżycia chorych od rozpoznania nieleczonych przerzutów do OUN wynosi około miesiąca. W zależności od sposobów leczenia i wielu innych czynników prognostycznych, średni czas przeżycia chorych po napromienianiu przerzutów do OUN waha się w granicach od 2 do 6 miesięcy. Natomiast po leczeniu operacyjnym wynosi od 9,5 do 42 miesięcy (5, 6).Ze względu na liczne ograniczenia leczenia operacyjnego główną metodą leczenia paliatywnego przerzutów NKRP do OUN nadal pozostaje radioterapia. Istnieje jednak niewielka grupa chorych, u których napromienianiem mózgowia można uzyskać zarówno remisją objawów neurologicznych jak i długie PRACYCelem pracy była ocena wpływu wybranych czynników prognostycznych na czas przeżycia chorych po paliatywnym napromienianiu przerzutów do mózgu niedrobnokomórkowego raka poddano 50 chorych na NKRP z przerzutami do OUN leczonych w Centrum Onkologii Ziemii Lubelskiej w latach wszystkich chorych rozpoznanie kliniczne NKRP potwierdzone było badaniem mikroskopowym, a przerzuty do OUN zdiagnozowane za pomocą chorzy przebyli napromienianie całego mózgowia w warunkach Co 60. Podawano dawkę 20 Gy/g (5 × 4 Gy/g). W trakcie i po zakończeniu napromieniania mózgowia u wszystkich chorych stosowana była sterydoterapia w dawkach od 6-24 mg Dexamethazonu (tab. 1).Tabela 1. Charakterystyka kliniczna badanych chorych Wiek od 40 do 77 lat Średnia wieku 61 lat Płeć K 5 M 45 Rozpoznanie histopatologiczne Rak płaskonabłonkowy 28 Rak gruczołowy 8 Rak wielkokomórkowy 14 Ilość przerzutów do mózgu Pojedyncze 24 Mnogie 26 Czas od rozpoznania raka płuca do wystąpienia przerzutów do OUN od 1 do 35 miesięcy 26 Średnia – 4,65 miesięcy Mediana – 4 miesiące Przerzuty do mózgu jako pierwszy objaw raka płuca 24METODAPrzeprowadzono ocenę wpływu wybranych czynników prognostycznych, takich jak: wiek, płeć, ilość przerzutów do mózgu (rozróżniając przerzuty pojedyncze i mnogie) oraz rodzaj rozpoznania histopatologicznego na czas przeżycia. Ponadto w grupie 26 chorych, u których przerzuty do OUN wystąpiły po rozpoznaniu i leczeniu NKRP oceniono wpływ czasu jaki upłynął od rozpoznania NKRP do ujawnienia przerzutów do przeżycia liczony od zakończenia radioterapii przerzutów do mózgu oceniono w dwóch grupach chorych. Pierwszą stanowili chorzy, u których przerzuty do OUN wystąpiły po rozpoznaniu i leczeniu NKRP, drugą zaś chorzy u których przerzuty do OUN były pierwszym objawem NKRP. Ze względu na brak statystycznie istotnej różnicy średniego czasu przeżycia w porównywanych grupach chorych, dalszą analizę przeprowadzono łącznie dla wszystkich objętych badaniem przeżycia obliczono w oparciu o metodę Kaplana-Meiera. Wpływ wybranych czynników prognostycznych na czas przeżycia oceniono w oparciu o model Coxa. Przy wnioskowaniu statystycznym przyjęto poziom istotności p = 0, przeżycia po paliatywnym napromienianiu przerzutów NKRP do OUN, wśród objętych badaniem chorych, wahał się od tygodnia do 12 miesięcy i wynosił średnio 4,42 miesięca (mediana 4 miesiące).W ciągu 4 tygodni od zakończenia napromieniania mózgowia zmarło 4 (14%) chorych, od 1-3 miesięcy 6 (12 %) chorych, od 3 do 5 miesięcy 24 (48%) chorych, od 5 do 9 miesięcy 9 (18%) chorych i w okresie powyżej 9 miesięcy 4 (8%) chorych (ryc. 1). Ryc. 1. Całkowity czas przeżycia chorych na NKRP po napromienianiu przerzutów do mózgu w zależności od czasu wystąpienia grupie 26 chorych z przerzutami do OUN, które wystąpiły po rozpoznaniu i leczeniu NKRP, średni czas przeżycia wynosił 4,65 miesięcy (mediana 4 miesiące).Natomiast wśród 24 chorych, u których przerzuty do OUN były pierwszym objawem NKRP, średni czas przeżycia wynosił 4,17 miesięcy (mediana 4,5 miesiąca).Nie stwierdzono statystycznie istotnej różnicy średnich czasów przeżycia w obu porównywanych grupach czas przeżycia chorych po paliatywnym napromienianiu przerzutów NRP do OUN w zależności od wieku ilustruje tabela 2. Średni czas przeżycia w zależności od wieku w latach70Liczba chorych516236Średni czas przeżycia w miesiącach4,004,444,574,17 Powyżej zamieściliśmy fragment artykułu, do którego możesz uzyskać pełny Zatoński W., Tyczyński J.: Nowotwory złośliwe w Polsce w 1995 roku, Warszawa 1998. 2. Sen. M., et al.: Radiother. Oncol., 1998 Ja, 46(1), 33-8. 3. Delattre J., et al.: Arch. Neurol., 1988, 45, 741-744. 4. Arbit E.: Neuroserg Quart 1995, 5, 1-17. 5. Nieder C., et al.: Strahlenther Onkol., 1994 Jun, 170(6), 335-41. 6. Arbit E., et al.: Cancer 1995 Sep 1, 76 (5), 765-73. 7. Chatani M., et al.: Strahlenther Onkol., 1994 Mar, 170(3), 155-61. 8. Nieder C., et al.: Int. J. Radiat. Oncol. Biol. Phys., 1997 Aug 1, 39(1), 25-30. 9. Hsiung Cy., et al.: J. Neurooncol 1998 Jan, 36 (1), 71-7. 10. Ryan Gf., et al.: Int. J. Radia. Oncol. Biol. Phys., 1995 Jan, 15, 31920, 273-8. 11. Bergquist M., et al.: Lung cancer 1998 Apr., 20 (1), nowotworowe do kości, nacieczenie kościBóle spowodowane uszkodzeniem kości w przebiegu choroby nowotworowej mogą pochodzić z naciekania tkanki kostnej przez rosnący nowotwór lub być spowodowane zniszczeniem kości wywołanym przez przerzuty. Przyczyny te stanowią około 85% przypadków dolegliwości bólowych w zaawansowanej chorobie nowotworowej. Podstawą do wdrożenia badań kości są umiejscowione bóle kości, a także podwyższenie poziomu fosfatazy zasadowej i/lub kwaśnej (rak prostaty) w surowicy krwi. Pomocne są również badania markerów nowotworowych, takich jak PSA w raku prostaty i CA w raku piersi. Do podstawowych badań należą zdjęcia radiologiczne i scyntygrafia kości. W przypadku badań radiologicznych do rozpoznania przerzutu do kości upoważnia rozpoznanie zniszczenia struktury beleczkowatej kości w 50%. Należy pamiętać, że badanie to może nie wykryć ognisk o średnicy mniejszej niż 1 cm. Czulszym, ale mniej swoistym badaniem jest scyntygrafia kości. Za pomocą tego badania można wykryć ogniska przerzutowe do kości, gdy zniszczeniu uległo 5% – 15% struktury beleczkowej. Niekiedy, np. w przypadku przerzutów do kręgosłupa, scyntygrafia może wykazać o wiele wcześniej (do 6 miesięcy) obecność zmian przerzutowych. W przypadku podejrzenia przerzutów do kręgosłupa i ucisku na rdzeń kręgowy przydatnym jest badanie TK lub NMR oraz do kości są niekorzystnym czynnikiem rokowniczym, ale należy pamiętać, że np. w przypadku raka piersi mediana przeżycia chorych z przerzutami tylko do kości wynosi 2 lata, zaś około 10% tych chorych żyje ponad 10 lat od stwierdzenia przerzutów do kości, które często są jedyną lokalizacją przerzutów kościBól spowodowany naciekaniem kości bezpośrednio przez guz nowotworowy może wynikać zarówno z podrażnienia noceptorów jak i być spowodowany uciskiem guza na nerwy przebiegające w sąsiedztwie. Powstałe zaburzenia ukrwienia mogą potęgować ból. Ucisk guza na rdzeń kręgowy może wymagać szybkiej diagnostyki i leczenia. Do najczęściej występujących objawów należy wymienić ból pleców i bolesność uciskową. Dolegliwości bólowe nasilają się przy próbie Valsalvy. Odbarczenie rdzenia w przypadku braku objawów jego uszkodzenia (objawy motoryczne: zwiększone napięcie lub osłabienie mięśni, objawy czuciowe: utrata czucia bólu i temperatury poniżej uszkodzenia – objaw występujący rzadziej niż objawy motoryczne; dysfunkcja autonomiczna: nietrzymanie moczu i kału – objawy te mogą być początkowo niezbyt silnie wyrażone) rokuje przypadku utraty zdolności chodzenia szansa na jej odzyskanie wynosi nie więcej niż 10%. Gdy leczenie rozpocznie się, gdy chory jeszcze chodzi, to w 75% ma on szansę na to, że nie utraci zdolności chodzenia. Nierozpoczęcie odpowiedniego leczenia przed upływem 24 godzin od wystąpienia objawów uszkodzenia rdzenia zazwyczaj kończy się jego trwałym uszkodzeniem. W przypadku podejrzenia ucisku na rdzeń kręgowy należy niezwłocznie podać deksametazon, wykonać badanie TK lub/i mielografię ze wskazań nagłych oraz rozpocząć radioterapię lub leczenie chirurgiczne (laminektomia).Przerzuty nowotworu do kościDo najczęstszych nowotworów, które mogą dawać przerzuty do kości należą rak prostaty (80%), rak płuca i rak piersi (50%), rak nerki, rak jajnika, rak tarczycy, rak żołądka. Rak prostaty daje przerzuty typu osteosklerotycznego, rak piersi i chłoniaki typu osteosklerotycznego i osteolitycznego, zaś pozostałe nowotwory zazwyczaj typu osteolitycznego. Występowanie przerzutów osteolitycznych, przebiegających z resorpcją kości może doprowadzić do wystąpienia objawów paranowotworowych, takich jak hipercalcemia. Ogniska osteolityczne mogą doprowadzić uszkodzenia kości powodującego złamanie patologiczne. Diagnostyka obrazowa za pomocą klasycznych obrazów rentgenowskich może nie wykryć zmian patologicznych w obrębie kości pomimo występowania dolegliwości bólowych. Pomocne w tym przypadku może być badanie izotopowe (99Tc), TK (szczególnie przerzuty do kręgosłupa), NMR lub densytometria. Leczenie należy planować w zależności od stopnia nasilenia zmian przerzutowych oraz ich ilości. W przypadku zmian pojedynczych można zastosować radioterapię, które wywiera zarówno wpływ leczniczy jak i przeciwbólowy. W przypadku 80% chorych z przerzutami do kości dochodzi pod wpływem napromieniania do zmniejszenia się dolegliwości bólowych, zaś u 50% z nich ból ustępuje całkowicie. W przypadku zmian wieloogniskowych można zastosować farmakologiczne leczenie przeciwbólowe, biorąc pod uwagę także ewentualne występowanie zespołów paranowotworowych i zmiany biochemiczne w surowicy krwi. Zmiany wieloogniskowe w kościach mogą być wskazaniem do zastosowania izotopu radioaktywnego strontu (89CrCl2), który działa zarówno leczniczo jak i przeciwbólowo. Ma on zastosowanie szczególnie w przypadku zmian osteosklerotycznych w przebiegu raka gruczołu krokowego. W każdy przypadku stwierdzenia przerzutów do kości obowiązuje rozważenie zastosowania chemioterapii stosownie do typu guza pierwotnego oraz stanu ogólnego do kości często powodują złamania patologiczne, które jeszcze w niedalekiej przeszłości wymagały leżenia w łóżku. Powodowało to częste występowanie odleżyn, dolegliwości bólowych, zapalenia płuc. Chorzy ci szybko umierali wśród cierpień z powodu dolegliwości bólowych i dyskomfortu wynikającego z unieruchomienia w opatrunku gipsowym. Średni okres przeżycia chorych z przerzutami do kości leczonych zachowawczo wynosił około 7 miesięcy. Zastosowanie leczenia chirurgicznego spowodowało wydłużenie życia chorych ponad trzykrotnie, pozwalając jednocześnie na poprawę komfortu życia zarówno pod względem terapeutycznym (zmniejszenie dolegliwości bólowych) jak i psychicznym (możliwość poruszania się, brak odleżyn, skupienie się na leczeniu innych dolegliwości).Opracowanie: dr hab. n. med. Tomasz Jastrzębski, prof. ndzw. GUMed Klinika Chirurgii OnkologicznejUniwersyteckie Centrum Kliniczne w płuc – objawy, rokowania, leczenie. Jakie są jego przyczyny?Rak płuc ma jedno z najgorszych rokowań ze wszystkich nowotworów. Przyczynia się do niego przede wszystkim niezdrowy styl życia. Niestety, w większości przypadków nowotwór wykrywany jest za późno. Co roku zabija on 1,3 miliona ludzi na całym płuca to jeden z tych nowotworów, które rozwijają się przez długi czas, nawet latami. Wykrywa się go najczęściej na bardzo późnym etapie rozwoju, ponieważ dopiero wtedy widoczne stają się jego objawy. Długość życia zależy od bardzo wielu czynników, w tym od obecności i lokalizacji przerzutów. Rak płuc najczęściej pojawia się pomiędzy 45. a 65. rokiem życia, głównie u płuc – objawyKiedy pierwsze objawy raka płuc w końcu się pojawiają, bywają mylone z innymi schorzeniami. Intensywność symptomów wzrasta w zaawansowanym stadium objawy raka płuc to:uporczywy, suchy kaszel,duszności,świszczący oddech,uczucie kłucia w klatce piersiowej,ból i osłabienie barków,chrypka,osłabienie organizmu,szybkie męczenie się,spadek masy ciała,brak apetytu,obrzęki twarzy lub szyi,zły nastrój,nawracające i długo się utrzymujące zapalenie występują również nocne poty. W zaawansowanych przypadkach może pojawić się krwawa plwocina. Niestety, większość objawów obecna jest także podczas zwykłego przeziębienia lub innych infekcji dróg oddechowych. Na początku może być obecnych tylko kilka symptomów, jednak z czasem ich liczba się powiększa. Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie i z czasem przybierają na sile, należy jak najszybciej udać się do objawy raka płuc nie są w żaden sposób charakterystyczne i dlatego bardzo trudno jest je zauważyć. Kiedy przerzuty raka płuc są zaawansowane, często obserwuje się zespół żyły głównej górnej, w której dochodzi do zablokowania krwi, przez co chory doświadcza obrzęków oraz zaczerwienienia na twarzy i szyi. Zdarza się, że guz uciska określone nerwy, w wyniku czego dochodzi do bólów w okolicach barków, ramion i zgłosić się do lekarza?W przypadku pojawienia się niektórych objawów, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Należą do nich:symptomy zapalenia płuc,ból w klatce piersiowej, nasilający się podczas głębokiego oddychania,kaszel utrzymujący się ponad 4 tygodnie,spadek masy ciała bez odchudzania,uczucie zmęczenia bez konkretnego powodu,wymioty po kaszlu,kaszel z wykrztuszaniem żółtej lub zielonej plwociny przez ponad 2 dni,kaszel z wykrztuszaniem plwociny z niewielkimi śladami życia zostało osobom z rakiem płuc? Rokowania przy tej chorobie zależne są od stopnia zaawansowania oraz jej typu. Przy raku niedrobnokomórkowym I stopień zaawansowania daje około 60–70 proc. szans na przeżycie pięciu lat, II stopień – od 40 do 50 proc., III stopień – poniżej 15 proc., natomiast IV stopień – poniżej 1 proc. U osób, które nie zdecydowały się na leczenie i które mają raka drobnokomórkowego, prognozowana długość życia wynosi 6-8 miesięcy. Z kolei u tych, które przeszły radioterapię i chemioterapię, szansa na dwuletnie przeżycie wynosi 2-40 raka płucMożna wyróżnić dwa główne rodzaje raka:rak drobnokomórkowy (ang. small cell lung cancer, SCLC) – jest bardziej agresywny i daje bardziej odległe przerzuty,rak niedrobnokomórkowy (ang. non-small cell lung cancer, NSCLC) – rozwija się wolniej i na wczesnym etapie zaawansowania czasem można go wyleczyć podczas operacji, występuje u większości rodzaje nowotworów leczy się w inny sposób. Trudniejszy w wyleczeniu jest rak niedrobnokomórkowy, który dzieli się na 3 typy, takie jak:rak gruczołowy płuca,rak płaskonabłonkowy płuc,rak gruczołowy płucaRak gruczołowy płuc, zwany także „gruczolakorakiem” to najpopularniejszy rodzaj niedrobnokomórkowego raka płuc. Zazwyczaj jest on przypadłością osób palących papierosy, jednak może się rozwinąć również u tych, które nie paliły. To najczęściej diagnozowany typ nowotworu u osób młodych i kobiet. Uważa się, że ten rodzaj raka powstaje z komórek gruczołowych umiejscowionych w nabłonku wyściełającym drogi oddechowe. Zwykle rozwija się po zewnętrznej stronie płuca i już na początkowym etapie choroby daje płaskoknabłonkowy płucSzacuje się, że obejmuje on aż 40 proc. wszystkich przypadków zachorowań na raka płuc. Z reguły diagnozowany jest u palących. Umiejscowiony jest najczęściej w dużych oskrzelach, niedaleko wnęki płuca. Ze względu na to, że wrasta w oskrzela, można w jego przypadku zauważyć symptomy takie, jak np. odkrztuszanie krwi. W przeciwieństwie do innych typów raka, bardzo powoli się wielokomórkowyTo najrzadziej występujący rodzaj raka niedrobnokomórkowego, również najczęściej występuje u palaczy. W tym przypadku guzy wrastają ku brzegowi płuc, rosną szybciej i szybciej się rozprzestrzeniają niż inne rodzaje raka z badań, które pomaga zdiagnozować raka płuc jest RTG klatki piersiowej. Ważne jest jednak to, że nawet przy nowotworze jego wynik może być prawidłowy: rak może być zlokalizowany w obszarze o ograniczonej dostępności. Dlatego przy podejrzeniu choroby należy wykonać również tomografię komputerową, która obejmie jamę brzuszną do poziomu nadnerczy. Pomocne w diagnozie może okazać się również badanie klatki piersiowej rezonansem diagnozuje się również na podstawie bronchoskopii oraz obecności markerów nowotworowych w badaniach krwi. Warto zaznaczyć, że markery SCC-Ag w dużym stężeniu (powyżej 2 ng/ml) obserwuje się nie tylko w raku płuc, ale i w raku szyjki macicy. W sytuacji, gdy guz zostanie wykryty odpowiednio wcześnie, można go podczas zabiegu chirurgicznego usunąć, dzięki czemu choroba nie rozprzestrzeni się na kolejne raka płucRak płuc ma swoje podłoże przede wszystkim w paleniu papierosów, ponieważ w dymie papierosowym obecne są substancje rakotwórcze, które są szkodliwe nie tylko dla aktywnych, ale i biernych palaczy. Aż 85-90 proc. przypadków zachorowań związanych jest z paleniem. Kilkukrotnie większe szanse zachorowania na raka mają również osoby palące fajki i cygara. Ważne jest to, że kilkanaście lat po rzuceniu palenia szanse na zachorowanie są u byłych palaczy już takie same jak u osób, które nigdy nie płuc może również rozwijać się w odpowiedzi na azbest, metale ciężkie, radon, a także zanieczyszczenia środowiskowe, np. smog. Przyczyniać się do niego mogą również blizny po wcześniej przebytych chorobach płuc oraz przebyte już leczenie płuc może być również konsekwencją genów, szczególnie w rodzinach, w których stwierdzono raka płuc u wielu krewnych. Chodzi tu konkretnie o mutacje genów, które prowadzą do procesów zaburzania i obumierania komórek. W konsekwencji powstają niekontrolowane podziały komórkowe, których efektem jest powstanie guza płuc. Przyczyn upatruje się również w problemach hormonalnych, dotyczącym przede wszystkim hormonów płciowych mężczyzn. Może się zatem zdarzyć tak, że na raka płuc zachoruje osoba, która w życiu nie zapaliła raka płucLeczenie raka płuc zależne jest od stopnia zaawansowania, typu komórek, z których powstał oraz stanu chorego. Polega ono na operacji chirurgicznej, o ile w badaniach nie stwierdzono przerzutów. Chirurg wycina zmianę razem z płatem płuca. Czasem zabieg ten poprzedza się chemioterapią, której celem jest zmniejszenie masy się zdarzyć, że guza nie da się zoperować, ponieważ nie wszyscy pacjenci się do tego kwalifikują. Wówczas stosuje się chemioterapię, radioterapię oraz leczenie objawowe. Dzięki nim mogą zmniejszyć się określone dolegliwości. Omawiane metody mogą wydłużyć życie pacjentów nawet o kilka zaznaczyć, że w przypadku raka drobnokomórkowego, który stanowi jedną piątą wszystkich zachorowań, podatność na chemioterapię jest bardzo duża, dzięki czemu może ona skutkować remisją choroby przez wiele lat. Jeśli chodzi o raka niedrobnokomórkowego, który rozwija się wolniej, można stosować: chemioterapię, immunoterapię, terapie antyangiogenne czy też terapie ukierunkowane ostatnich latach bardzo duże postępy w leczeniu raka niedrobnokomórkowego osiągnięto za sprawą wyżej wspomnianej immunoterapii, która odblokowuje aktywność układu odpornościowego i efektywnie zwalcza raka. Dobre efekty przynosi także terapia ukierunkowana molekularnie, którą stosuje się w przypadku pacjentów z modyfikacjami genetycznymi w komórkach nowotworowych, a także ze zmianami płuc – przerzutyW przypadku nowotworu płuc najczęściej odnotowuje się przerzuty do:ośrodkowego układu nerwowego – tutaj ich symptomami są drgawki, zawroty głowy, zaburzenia równowagi,kości – przerzuty objawiają się bólami kości i patologicznymi złamaniami,wątroby – w tym przypadku przerzuty objawiają się poprzez nudności, bóle w nadbrzuszu, żółtaczkę, spadek masy się, że dochodzi do przerzutów raka płuc również w nadnerczach oraz w drugim długo rozwija się rak płuc?Od momentu powstania pierwszej rakowej komórki do czasu pojawienia się guza o średnicy 1 cm mija 15 lat. Tyle czasu trzeba też czekać, zanim da on najczęściej jakiekolwiek objawy. Dlatego też tak ważne jest, aby regularnie wykonywać zwłaszcza po 50. roku życia:okresowe badanie RTG klatki piersiowej,tomografię badanie pamiętać, że wiek zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z w MałopolscePrzerzuty do mózgu są najczęstszym nowotworem mózgu obserwowanym klinicznie i stanowią więcej niż połowę ze wszystkich guzów mózgowych przerzutów u dorosłych są głównie rak płuca, piersi, nerki, jądra, czerniak, a u dzieci nerwiak zarodkowy, mięśniakomięsak prążkowany, nowotwór Wilms’a. Wewnątrzczaszkowe przerzuty mogą być śródmózgowe (większość) lub mogą atakować opony miękkie, nerwy czaszkowe, naczynia krwionośne i kości czaszki. Ogniska przerzutowe są zazwyczaj dobrze odgraniczone – pojedyncze lub mnogie. Zazwyczaj wokół nich pojawia się znaczny obrzęk zwiększający ciśnienie śródczaszkowe. Ponieważ charakteryzuje je szybki wzrost, objawy pojawiają się dość wcześnie. Zwiększone ciśnienie śródczaszkowe powoduje bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia widzenia. Objawy ogniskowe w postaci zaburzeń ruchomości kończyn, zaburzeń mowy zależnie są od umiejscowienia i wielkości guza. Przerzuty do mózgu nieraz wywołują objawy wcześniej niż ognisko pierwotne. Jeżeli wykryto guz mózgu o cechach przerzutu, należy wykonać badania w poszukiwaniu ewentualnego pierwotnego ogniska. Dla dokonania diagnozy zmian w mózgu wykorzystuje się tomografię komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MRI) który jest bardziej czuły i współcześnie stosowanych metod leczenia do najczęściej stosowanych należą resekcja chirurgiczna, radioterapia oraz radiochirurgia stereotaktyczna w tym gamma knife. Wybór metody terapeutycznej zależny jest od stanu ogólnego chorego, charakteru guza pierwotnego i stopnia jego zaawansowania, a przede wszystkim lokalizacji i ilości zmian przerzuty zazwyczaj wymagają chirurgicznego wycięcia. Wyjątkiem są zmiany położone w głębokich strukturach mózgu. Zabieg chirurgiczny stosujemy także przy mnogich przerzutach wraz z radioterapią całego mózgu, ale tylko wówczas gdy wszystkie zmiany mogą być usunięte. W przypadku gdy nie ma możliwości usunięcia wszystkich zmian stosujemy tylko radioterapię całego radykalne wycięcie guza śródczaszkowego nie jest brane pod uwagę, to w przypadku nieznanego pochodzenia guza pierwotnego lub niepotwierdzonej diagnozy należy wykonać biopsję tej pamiętać, że „radioczułość” przerzutów do mózgu na radioterapię jest różna w zależności od pochodzenia raka wrażliwych na naświetlanie zaliczamy między innymi drobnokomórkowy rak płuca, nowotwory komórek zarodkowych, a wysoce odporne są przerzuty na naświetlania zamiast stosowania radioterapii całego mózgu lepiej zastosować radiochirurgię stereotaktyczną. Radioterapia całego mózgu prowadzi do szybkiej poprawy neurologicznej u większości chorych. Niestety ta forma leczenia związana jest z dużym odsetkiem działań niepożądanych. We wczesnym okresie po naświetlaniu chorzy często zgłaszają bóle głowy, nudności, wymioty, oraz uczucie silnego zmęczenia. Do najczęstszych odległych powikłań zaliczamy zaburzenia pamięci, zaburzenia funkcji poznawczych, trudności z wysławianiem rokowania w przypadku przerzutów nowotworowych do mózgu są mało optymistyczne. Czas przeżycia pacjenta o resekcji chirurgicznej to średnio 8 miesięcy. Stosowana radioterapia całego mózgu wydłuża czas przeżycia od 3 do 6 miesięcy. Jeśli te dwie metody są skojarzone to średni czas przeżycia wydłuża się do 10 med. Marcin Czternastekspecjalista neurochichirurgiiJak powstają przerzuty raka?Do najważniejszych cech nowotworu złośliwego należą zdolność do naciekania i niszczenia okolicznych tkanek oraz zdolność dawania przerzutów do węzłów chłonnych oraz odległych narządów, gdzie komórki nowotworowe zagnieżdżają się, rozrastają i mogą dawać dalsze przerzuty raka. To właśnie te dwie cechy – naciekanie i przerzuty raka, ostatecznie decydują o losie pacjenta łagodne w przeciwieństwie do złośliwych nie naciekają okolicznych tkanek i nie dają przerzutów nowotworowych, dzięki czemu rokowanie jest rozrastająca się patologiczna tkanka zachowuje kontakt z guzem pierwotnym, jest to rozrost i naciekanie miejscowe (infiltratio). Gdy tego kontaktu nie ma, a rozrost odbywa się w mniejszej lub większej odległości od ogniska macierzystego, mamy do czynienia z przerzutem raka (metastasis).Przerzuty raka są konsekwencją przenoszenia się komórek nowotworowych oderwanych od guza poprzez naczynia krwionośne lub naczynia chłonne do miejsc od niego odległych. Przerzut raka, to jakby oderwany kawałek – bardzo mały, bo może to być tylko jedna lub kilka komórek nowotworowych – który wyemigrował i zapoczątkował powstanie nowego ogniska choroby w nowym niektórych nowotworów mają charakterystyczne miejsca predylekcyjne, np. rak płuca daje dość często przerzuty do mózgu (co zdarza się znacznie rzadziej w przypadku innych nowotworów). Wątroba, płuca i kości są częstym siedliskiem przerzutów różnego pochodzenia, ale już serce, skóra, tarczyca czy mózg – rzadkim. W śledzionie, mięśniach poprzecznie prążkowanych, piersiach oraz ścianach macicy – przerzuty nowotworowe nie występują prawie nowotworuProces przerzutowania ma charakter kaskadowy i obejmuje takie etapy jak:Wnikanie komórek nowotworowych do światła naczyń;Przetrwanie w krążeniu;Wyłamanie się spod kontroli immunologicznej organizmu;Wydostanie się komórek nowotworowych z przestrzeni wewnątrznaczyniowej;Zjawisko „uśpienia” w narządzie docelowym;Wydzielanie czynników wzrostowych i rozprzestrzenianie iż jedynie 1% komórek nowotworowych krążących we krwi zachowuje żywotność i daje wtórne ognisko nowotworu (przerzuty raka). Możliwe, że zależy to od obrony immunologicznej. Jej także przypisuje się zjawisko „uśpienia” komórek nowotworowych, które po kilku latach od zakończenia leczenia „budzą się”, rozrastają i dają o sobie znać właśnie w postaci przerzutów nowotworowych. Być może taki rozrost następuje po osłabieniu obrony immunologicznej np. w miarę starzenia wystąpienia przerzutów raka zwiększa się wraz ze wzrostem rozmiarów guza i jego frakcji proliferacyjnej. Im mniejszy nowotwór – tym większy odsetek trwałych to jest naciekanie raka?Nowotwór nie zawsze rozszerza się poprzez przerzuty raka. Guz może być otoczony mikronaciekiem własnych komórek nowotworowych w najbliższym sąsiedztwie. Komórki rakowe guza wnikają w przestrzenie tkankowe sąsiadujące z guzem i w ten sposób nowotwór przenosi się na inne, pobliskie organy. Naciek nowotworowy to nie przerzuty raka, ale wnikanie komórek w sąsiednią nowotworowy zabija komórki tkanek naciekanych. To właśnie skłonność do rozszerzania się choroby w ten sposób, iż wrasta „korzeniami” coraz głębiej, była przyczyną nazwania jej „rakiem„.Naciek nowotworowy sprawia, że miejsce w którym poprzednio były zdrowe komórki, staje się niesprawne i przestaje spełniać swoje funkcje. Na początku taka dysfunkcja jest niezauważalna dla pacjenta, ale z czasem, gdy komórek nowotworowych przybywa, to coraz większe fragmenty narządu zostają wyłączone z normalnej pracy i pojawiają się nowe objawy choroby nie musi cechować nowotworu złośliwego od początku jego istnienia. W przypadku niektórych raków cecha ta może być czasowo utajona. Rak nacieka nie tylko do tkanek otaczających, ale wrasta także do naczyń krwionośnych i chłonnych, przestrzeni surowiczych, przestrzeni podpajęczynówkowej, przewodów wysłanych nabłonkiem i raka do węzłów chłonnychWęzły chłonne (gruczoły limfatyczne) stanowią część układu chłonnego (limfatycznego) obejmującego swymi strukturami całe ciało. Węzły chłonne to niewielkie twory w kształcie fasoli, które są połączone systemem przewodów noszących nazwę naczyń chłonnych (limfatycznych).Węzły działają jak filtry w stosunku do gromadzących się w nich bakterii oraz komórek nowotworowych, które mogą przemieszczać się w obrębie układu chłonnego. Osocze zawarte w krążącej w organizmie krwi zostaje przefiltrowane przez ściany naczyń krwionośnych i dostaje się do przestrzeni międzykomórkowej i samych komórek, dostarczając im składników odżywczych i tlenu. Z kolei komórki pozbywają się produktów przemiany materii i dwutlenku węgla. Część osocza dostaje się z powrotem do naczyń żylnych w postaci chłonki (limfy), a cześć gromadzi się w układzie chłonnym i podlega procesom filtrowania w gruczołach przypadku gdy dojdzie do rozwoju nowotworu złośliwego, układ chłonny nabiera szczególnego znaczenia, gdyż stanowi jedną z dróg rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych na cały tego właśnie powodu onkolodzy dokonując oceny stopnia zaawansowania nowotworu złośliwego, zawsze starają się zbadać czy komórki rakowe dotarły do węzłów chłonnych – stanowi ważny czynnik raka do mózguW ramach diagnostyki obrazowej w przypadku podejrzenia przerzutów raka do mózgu zwykle wystarcza badanie tomografem komputerowym z dożylnym podaniem środka kontrastowego. Badanie rezonansem magnetycznym (zawsze z dożylnym podaniem środka kontrastowego) poprawia uwidocznienie drobnych ognisk przerzutowych (również tych niewidocznych w badaniu tomografem).Badanie rezonansem magnetycznym powinno być wykonane zawsze w przypadku podejrzenia przerzutów do opon mózgowych oraz jeśli obraz kliniczny przemawia za zmianami przerzutowymi do mózgu, a nie zobrazowano ich w badaniu TK, bowiem liczba ognisk przerzutowych ma wpływ na sposób leczenie przerzutów rakaLeczenie chirurgiczne przerzutów raka do mózgu ma zastosowanie w przypadku pojedynczych lub nielicznych ognisk przerzutowych do mózgu, dostępnych operacyjnie bez dużego ryzyka powikłań. Jeżeli zmianę usunięto doszczętnie i zapewniono możliwość regularnych obrazowych badań kontrolnych, to dopuszczalna jest wyłączna to zwłaszcza nowotworów o wolnej dynamice, z wyleczonym ogniskiem pierwotnym oraz bez obecności innych przerzutów rakaW sytuacji gdy nowotwór cechuje się szybką dynamiką, a okres od pierwotnego leczenia jest krótki (kilka miesięcy), należy rozważyć paliatywne napromienianie całego przypadku pojedynczych lub nielicznych oraz niezbyt rozległych (
Rak piersi (inaczej: rak sutka, rak gruczołu sutkowego) jest złośliwym nowotworem powstającym z komórek gruczołu piersiowego, rozwijającym się w piersi oraz mogącym dawać przerzuty do tkanek miękkich, czyli węzłów chłonnych i skóry, a także do płuc, wątroby, kości czy mózgu (oraz rzadziej do innych narządów).

Artykuł redakcyjny na podstawie: Tsakonas G., De Petris L., Ekman S.: Management of brain metastasized non-small cell lung cancer (NSCLC) – From local treatment to new systemic therapies. Opracował: lek. Maksymilian Kruczała Cancer Treatment Reviews, 2017; 54: 122–131

Inne przerzuty mogą występować w nadnerczach, mózgu, wątrobie i kościach. Symptomy . Niestety, we wczesnych stadiach choroby nie ma typowych objawów. Kaszel może również wskazywać na inne choroby, takie jak przewlekłe zapalenie oskrzeli. Często rak płuca nie jest diagnozowany, dopóki plwocina nie staje się krwawa podczas kaszlu.
Rak płuc to popularny nowotwór złośliwy. W Polsce stanowi najczęstszą przyczynę śmierci wśród mężczyzn borykających się z chorobami nowotworowymi. Przed tym niebezpiecznym nowotworem ostrzegają nas nie tylko lekarze. Praktycznie na każdym opakowaniu papierosów zauważyć możemy ostrzegawcze ilustracje przedstawiające makabryczne skutki palenia tytoniu. spis treści 1. Przyczyny raka płuc 2. Objawy raka płuc Płytki, świszczący oddech Spadek wagi Wahania nastroju Ból dłoni i palców Ból ramion Częste infekcje Długotrwały kaszel i krwawa flegma Guz nowotworowy w płucach Ból w klatce piersiowej i nudności Ginekomastia Ból głowy i kości Objawy paranowotworowe 3. Diagnostyka raka płuc 4. Leczenie raka płuc 5. Przerzuty raka płuc 6. Rokowania rozwiń Zobacz film: "Czy jesteś narażony na raka płuc?" 1. Przyczyny raka płuc Nowotwór płuc to choroba wieku dojrzałego, związana z wieloletnim narażeniem na sprzyjające warunki. Średni wiek zachorowania na raka płuc wynosi około 60 lat. Szacuje się, że około 80-90 proc. przypadków zachorowania na raka płuc jest spowodowanych paleniem tytoniu. Rakotwórcze jest zarówno palenie czynne, jak i bierne wdychanie substancji zawartych w dymie papierosowym. Również mieszkanie z palącym partnerem podwyższa ryzyko wystąpienia raka płuc u kobiet o około 30 proc. Palenie cygar lub palenie fajek przyczynia się do dwu lub czterokrotnego zwiększenia ryzyka zachorowania na raka. Zarówno czynne, jak i bierne palenie papierosów stanowi dla nas ogromne niebezpieczeństwo. By zapobiec pojawieniu się raka płuc, należy rzucić palenie. Po piętnastu latach niepalenia ryzyko, że dojdzie do rozwoju raka płuc u byłych palaczy tytoniu zrównuje się z zachorowalnością u osób, które nigdy nie paliły. Palenie papierosów jest uważane za główną przyczynę raka płuc (Shutterstock) Wśród przyczyn zachorowania na raka płuc znajdują się czynniki zawodowe - narażenie na oddziaływanie szkodliwych substancji i związków chemicznych powstających przy produkcji koksu, czy gazyfikacji węgla. Na rozwój raka płuc mogą mieć wpływ również substancje zawierające ołów, beryl, chrom, nikiel, azbest, benzydynę, eter, smołę pogazową czy węglowodory aromatyczne). Wpływ mają także czynniki środowiskowe (spaliny samochodowe, smog, zanieczyszczenia powietrza) i inne substancje toksyczne wdychane do płuc. O ile powyższe czynniki nie mają istotnego znaczenia w ogólnym obrazie zachorowań na raka płuc w populacji, to jednak narażenie na nie będzie istotnie zwiększać jednostkowe ryzyko zachorowania na raka płuc. Pewne znaczenie mają też predyspozycje genetyczne. Rak płuc rozwija się poprzez niekontrolowany podział komórki macierzystej o zdolności do wielokierunkowego różnicowania. Komórka ta pochodzi z nabłonka oskrzeli, tworzącego wyściółkę tych narządów. Pod wpływem działania substancji rakotwórczych komórki ulegają mutacji i zaczynają rozwijać się w nowotwór, tworząc pierwotny guz w płucu. 2. Objawy raka płuc Rak płuc jest jednym z nowotworów charakteryzujących się najwyższą śmiertelnością. W raku płuc rokowania nie są zazwyczaj obiecujące. Spowodowane jest to w dużej mierze początkowym brakiem objawów raka płuc. Gdy już dochodzi do wystąpienia wyraźnych, niepokojących zewnętrznych objawów, rak płuca jest już zwykle na tyle rozwinięty, że nie ma szansy na jego skuteczne wyleczenie. Objawy raka płuc dzieli się na trzy grupy. Po pierwsze, wyróżnia się objawy raka płuc związane z samym wzrostem guza. Po drugie, w zaawansowanej fazie rozwoju rak płuca daje objawy związane ze swoimi przerzutami w innych tkankach i narządach. Ostatnią grupą są tzw. objawy paranowotworowe, a związane z wydzielaniem przez komórki nowotworowe pewnych substancji, zaburzających ogólną równowagę organizmu. Płytki, świszczący oddech Płytki, świszczący oddech jest jednym z wielu symptomów raka płuc. Początkowo, objaw ten może nie zostać przez pacjenta dostrzeżony. Jeśli należysz do grupy ryzyka, nie czekaj. Koniecznie udaj się na wizytę do specjalisty. Płytki, świszczący oddech pojawiający się jako skutek aktywności fizycznej, wywołujący u ciebie problemy z oddychaniem należy natychmiast skonsultować z lekarzem. Zbadaj się i wyklucz tę możliwość, bo może ocalić ci to życie. Spadek wagi Spadek wagi to kolejny symptom, który może sygnalizować chorobę nowotworową płuc. Jeśli dostrzeżesz, że twoja waga maleje, mimo, że nie uprawiasz sportu, ani nie jesteś na żadnej restrykcyjnej diecie, koniecznie porozmawiaj z lekarzem. Malejący obwód w pasie może bowiem zwiastować raka płuc. Prócz spadku wagi, mogą pojawić się również inne problemy takie jak obniżony aptetyt. W takich okolicznościach zasadne staje się podejrzenie, że to nowotwór spowodował przyspieszenie metabolizmu. Osoba zmagająca się z chorobą nowotworową często nie dostrzega żadnych zmian w swoim organizmie. Mimo to, ciało podejmuje heroiczną walkę z nowotworem. W niektórych przypadkach nierówną i bezskuteczną. Wahania nastroju Wahania nastroju to częsty problem pacjentów onkologicznych. Osoby chorujące na raka płuc mogą odczuwać irytację, zmęczenie, obojętność, złość. W wielu przypadkach to depresja tworzy codzienną rutynę chorych na raka. Symptom bywa szybko dostrzegany przez osoby spokojne, o naturze introwertycznej. Niestety, z uwagi na brak specyfiki, objaw ten jest często lekceważony. Mimo, że huśtawki nastroju często pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium raka płuc, wielu pacjentów uskarża się na nie już na początku choroby. Dlatego gdy tylko uznasz, że coś jest nie w porządku, nie czekaj. Szybka diagnoza to szansa na całkowite wyleczenie. Ból dłoni i palców Ból dłoni i palców to jeden ze wczesnych i najczęściej ignorowanych objawów. Niektórzy pacjenci nie mają pojęcia o tym, że to właśnie ból dłoni i palców jest jednym z pierwszych symptomów niebezpiecznej choroby. Symptom pojawia się nie tylko u osób z nowotworem płuc, ale również tych, którzy borykają się z nowotworem żołądka (dotyczy aż 35 proc. przypadków). Powodem do niepokoju powinna być skóra na dłoniach ulegająca zgrubieniu pofałdowaniu. Objaw ten świadczy o tym, że choroba nowotworowa zaburza normalną gospodarkę organizmu, a komórki skóry dłoni ulegają nadmiernej proliferacji. Ból ramion Ból ramion to kolejny z symptomów raka płuc. Większość pacjentów myli go niestety z przemęczeniem lub przeciążeniem. Dolegliwości bólowe w okolicach ramion nie zwiastują nic dobrego. Zazwyczaj sygnalizują, że doszło do rozrostu guza. Guz, który się powiększył może uciskać wierzchołek płuc oraz nerwy w okolicach pachy. Wśród innych objawów nadmienić należy również uczucie mrowienia, ból w okolicach wewnętrznej strony ramienia i dłoni. Ponadto, pacjent może odczuwać ból i wrażliwość klatki piersiowej oraz okolicy pachy. Prócz bólu ramion pacjenci mogą dostrzec u siebie inne objawy takie jak widoczne powiększenie się węzłów chłonnych, obrzęk twarzy. Częste infekcje Kiedy cierpimy na nawracające zakażenia dolnych dróg oddechowych, przebiegające z zaburzeniem upowietrzenienia części płuca, warto poddać się dokładniejszej diagnostyce. Może być to spowodowane naciekiem zamykającym światło oskrzela. Płatowe zapalenie płuca aktualnie nie występuje dość często, więc jeśli jesteśmy długoletnim palaczem tytoniu, zawsze powinniśmy zbadać się pod kątem nowotworu. Jeśli cierpimy na częste infekcje, przeziębienia, które trwają ponad 2 tygodnie, również nie powinniśmy tego bagatelizować. W przypadku, gdy mamy znacznie powiększone węzły chłonne, także warto to sprawdzić. Chroniczne infekcje w przypadku niewykrytego raka płuc oznaczają, że układ odpornościowy jest wyczerpany walką z nowotworem i stopniowo zaprzestaje obrony przed innymi patogenami. Warto zaznaczyć, że osłabiona odporność cechuje wszelkie formy nowotworów, zaś choroby dróg oddechowych są charakterystyczne szczególnie dla raka płuc. Długotrwały kaszel i krwawa flegma Długotrwały kaszel powodujący chrypę może świadczyć o chorobie płuc. Niestety wiele osób identyfikuje go jako symptom alergii lub przeziębienia i bagatelizuje problem. Kaszel związany z rakiem płuc bywa zarówno suchy, jak i mokry. Alarmujący jest długo utrzymujący się kaszel (powyżej 8 tygodni) bez wyraźnej przyczyny. Zwykle występuje on w ciągu dnia, jednak część osób uskarża się na kaszel w środku nocy – męczący i odbierający energię na wykonywanie codziennych czynności. Wiele osób lekceważy ten objaw, co prowadzi do zbyt późnego wykrycia nowotworu. Kiedy do długotrwałego kaszlu dochodzi inny objaw, tzn. krwawa flegma, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem. Symptom nie zwiastuje nic dobrego, dlatego, jeśli widzisz choćby pojedyncze krople krwi, udaj się po pomoc specjalisty. Jeśli to nie rak, możesz mieć inny poważny problem zdrowotny. W przypadku nowotworu płuc z reguły krwawej wydzielinie towarzyszą inne niepokojące symptomy, jak permanentna gorączka lub ból w klatce piersiowej. Jeśli ilość krwi się zwiększa, natychmiast szukaj pomocy. Guz nowotworowy w płucach Najczęstszym objawem pierwotnego guza nowotworowego w płucach jest kaszel, który nie ma zdiagnozowanej przyczyny. Występuje on u większości chorych na raka płuc. U palaczy tytoniu, którzy cierpią na kaszel związany z samym paleniem, może on w przypadku wystąpienia nowotworu zmieniać charakter, co powinno być powodem do niepokoju. Pierwszym objawem raka płuc często bywa nawracające zapalenie płuc). Jeśli zapalenie płuc powtarza się po wcześniejszym wyleczeniu, to zaleca się przeprowadzenie diagnostyki pod kątem nowotworu płuc, szczególnie u osób znajdujących się w grupach ryzyka. Ból w klatce piersiowej i nudności Ból w klatce piersiowej jest jednym ze sztandarowych objawów nowotworu płuc. Jeżeli odczuwasz ból głęboko w piersi np. podczas podnoszenia przedmiotów, powinieneś zastanowić się nad wizytą u lekarza. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się również wtedy, gdy kaszlesz lub się śmiejesz. Guz może powodować duszności na skutek zwężenia kanału oskrzeli. Chorzy mogą odczuwać ból w klatce piersiowej (jeśli nowotwór nacieka opłucną). W trakcie rozrostu guza dochodzi do ucisku na okoliczne tkanki i zakończenia nerwowe. Guz umiejscowiony w szczycie płuca objawiać się bólem barku. Zdarza się także kaszlenie i plucie krwią, które zawsze jest niepokojącym objawem i powinno być skonsultowane z lekarzem. Dość specyficzne objawy dają przerzuty raka płuc w obrębie klatki piersiowej. Jeśli dojdzie do przerzutów do serca i osierdzia, to może występować zaburzenie rytmu pracy serca. Jeśli dojdzie do przerzutów do opłucnej lub ściany klatki piersiowej, to miejsca te staną się bolesne. Przerzuty raka płuc do węzłów śródpiersiowych mogą powodować porażenie nerwu krtaniowego, co powoduje powstawanie chrypki. Jeśli przerzuty raka płuc mają charakter zaawansowany w obrębie klatki piersiowej, to mogą powodować tzw. zespół żyły głównej górnej (SVCS, ang. superior vena cava syndrome). Jest to stan nagły, w którym dochodzi do zablokowania przepływu krwi w żyle głównej górnej, czyli w naczyniu, którym krew powraca do serca z górnej części ciała, głównie z głowy. Dochodzi do obrzęku i zaczerwienienia szyi i twarzy, żyły w tym rejonie ulegają widocznemu poszerzeniu. Chory kaszle, odczuwa silną duszność, nudności, zaburzenia postrzegania i świadomości, w końcu popada w śpiączkę. W wypadku wystąpienia tego zespołu jako powikłania nowotworu płuca wykonuje się chemioterapię lub radioterapię w celu zmniejszenia masy guza i uwolnienia żyły. Jeśli stan chorego na raka jest bardzo ciężki, zagrażający życiu, można spróbować ominąć miejsce uciskane w obrębie żyły lub wprowadzić do niej stent, który rozszerza światło żyły, co umożliwi przeżycie do chwili ewentualnego doprowadzenia do remisji guza. Ginekomastia Ginekomastia to kolejny z objawów raka płuc. Schorzenie to oznacza przerost piersi u mężczyzn. Jeśli pacjent zauważy u siebie powiększenie piersi, powinien skonsultować się jak najszybciej z lekarzem. Symptom ten oznacza, że nowotwór sieje spustoszenie w układzie hormonalnym, powodując jego nieprawidłowe działanie i wydzielanie się hormonów w ilości nieadekwatnej do płci, w tym przypadku estrogenów. Ból głowy i kości Bardziej nieswoiste objawy raka płuc powodować będą przerzuty odległe, tzn. do oddalonych narządów i tkanek. W przebiegu raka płuc najczęściej zajmowane są mózg, wątroba i kości. Zajęcie mózgu dawać będzie szereg objawów neurologicznych, których obraz uzależniony jest od skali i dokładnej lokalizacji przerzutów, najczęstsze to ból głowy, napady drgawek, padaczka zaburzenia osobowości. Przerzuty do wątroby powodować będą ból brzucha, nudności, osłabienie apetytu, chudnięcie oraz żółtaczkę. Przerzuty do kości mogą wywoływać przewlekłe bóle kości oraz tzw. złamania patologiczne, czyli złamania kości, do których dochodzi w sytuacjach, w których zdrowa, silna kość pęknąć nie powinna. Nowotwór płuc najczęściej daje przerzuty do kości, jeśli więc odczuwasz bolesność pleców lub bioder, równocześnie z bólem w klatce piersiowej, koniecznie zgłoś się na badania. Objawy paranowotworowe Najszerszy jest zbiór możliwych objawów paranowotworowych, związanych z wydzielaniem przez komórki nowotworowe substancji, które zaburzają funkcjonowanie innych tkanek, organów czy całego systemu endokrynologicznego w organizmie. Do najczęstszych objawów raka płuc związanych z zaburzeniem gospodarki hormonalnej należą hiperkalcemia czy zespół Cushinga. Może dochodzić do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśni, w postaci neuropatii obwodowych, encefalopatii, zapalenia wielomięśniowego, zespołu miastenicznego Lamberta-Eatona i innych. Zaburzeniu ulegać może również prawidłowe funkcjonowanie skóry, co objawiać się będzie rogowaceniem brunatnym, zapaleniami skóry czy charakterystycznym toczniem rumieniowatym układowym. Spośród wszystkich objawów paranowotworowych, chyba najbardziej charakterystycznym w przebiegu raka płuc są tzw. palce pałeczkowate. Dochodzi do pogrubienia paliczków dystalnych (czyli ostatnich kości palców) oraz przemieszczenia i zniekształcenia paznokci, które robią się owalne i wypukłe (jak szklana osłona zegarka na rękę – stąd mówi się o paznokciach zegarkowych). Objaw ten związany jest z gorszym funkcjonowaniem układu oddechowego, skutkującym przewlekłym niedotlenieniem końcówek palców. 3. Diagnostyka raka płuc Rozpoznanie pierwotnego raka płuc jest bardzo trudne. Większość objawów raka płuc jest dość nieswoista i wymaga różnicowania z wieloma innymi możliwymi schorzeniami. Często potrzebna jest dłuższa obserwacja szpitalna oraz przeprowadzenie całej serii badań. Dobra diagnostyka raka płuc jest niezwykle istotna, ponieważ jedynie wczesna diagnoza raka płuc i wczesne podjęcie właściwego leczenia dają lepsze rokowania w raku płuc. Niestety, w większości przypadków rak płuc jest wykrywany w zaawansowanym stopniu rozwoju, co redukuje szanse przeżycia. Pierwotny rak płuc wymagają diagnostyki różnicowej głównie z gruźlicą, guzami łagodnymi oraz ogniskami nowotworowymi wtórnymi, tj. przerzutami pochodzącymi od nowotworów złośliwych z innych narządów. Kluczowe jest nie tylko ustalenie rodzaju nowotworu, ale również jego stopnia zaawansowania oraz faktu wystąpienia ewentualnych przerzutów, zarówno lokalnych, w obrębie klatki piersiowej, jak i odległych. Pozwala to w racjonalny sposób dobierać najodpowiedniejszą terapię do indywidualnej sytuacji każdego chorego. Pierwszym badaniem wykonywanym rutynowo w przypadku podejrzenia raka płuc jest badanie RTG klatki piersiowej. Pozwala ono wstępnie zobrazować położenie i zasięg występowania guza nowotworowego w płucach. Co ważne, nawet prawidłowy obraz płuc w badaniu RTG nie wyklucza rozwijania się raka we wczesnym stadium. Bardziej dokładnym narzędziem diagnostycznym w wykrywaniu, ocenie stopnia zaawansowania oraz faktu i lokalizacji wystąpienia ewentualnych przerzutów jest tomografia komputerowa. Wynik tomografii również nie jest jednak do końca pewny. Trudno jest bowiem zdiagnozować niewielkie naciekanie w obrębie klatki piersiowej, podobnie ocena wystąpienia przerzutów do węzłów chłonnych dokonywana jest na podstawie kryterium ich wielkości, co jest dość zwodnicze. Węzły mogą być zarówno stosunkowo małe w obecności przerzutów, jak i powiększone na skutek innej przyczyny niż przerzuty nowotworu. Najlepsze wyniki daje diagnostyka przy użyciu technologii PET – pozytonowej tomografii emisyjnej. Pacjent otrzymuje dożylnie pewną dawkę płynu fizjologicznego, najczęściej glukozy, zawierającą napromieniowane cząsteczki o krótkim okresie rozpadu – radioznaczniki PET. Obrazowanie metabolizmu glukozy umożliwia z dużą dokładnością ocenę miejsc objętych obecnością komórek rakowych. Pozwala to jednoznacznie stwierdzić, czy i w jakim zakresie występują u pacjenta przerzuty, co stanowi klucz do zaproponowania odpowiedniej terapii. Ponadto, dokładna znajomość lokalizacji komórek nowotworowych jest nieocenioną pomocą przy radioterapii, która może być skierowana precyzyjnie w komórki rakowe. Rezonans magnetyczny nie jest standardowo wykorzystywany w diagnostyce raka płuc, jako że jego dokładność w badaniu tego nowotworu nie jest wyższa od tomografii komputerowej. Leczenie raka płuc należy rozpocząć od wykonania diagnostyki histologicznej, gdyż to dokładne rozpoznanie typu nowotworu decyduje o dalszym sposobie leczenia. Najprostszą metodą pobrania komórek z płuc, jednocześnie skuteczną w wykrywaniu niektórych typów nowotworów, jest pobranie plwociny. W ten sposób możliwe jest zdiagnozowanie przede wszystkim guzów zlokalizowanych w okolicy oskrzeli. W przypadku zlokalizowania guza w obwodowej części płuc właściwsza jest biopsja przezskórna, gdzie lekarz wbija się cienką igłą w celu pobrania komórek nowotworu bezpośrednio z płuc. Innym sposobem uzyskania wycinków guza płuc jest przeprowadzenie bronchoskopii. Jest to badanie dróg oddechowych przy użyciu endoskopu – aparatu wyposażonego w bardzo małą kamerę wideo oraz dodatkowe elementy, pozwalające na pobranie wycinków tkanek z dróg oddechowych. Taka biopsja wykonywana jest, gdy guz lokalizuje się wewnątrzoskrzelowo, zbyt daleko od ściany klatki piersiowej, by można było nakłuć go od zewnątrz. Najczęstszym rodzajem nowotworu złośliwego płuc jest rak płaskonabłonkowy (ang. squamous cell carcinoma), odpowiedzialny za 40 proc. wszystkich przypadków nowotworów pierwotnych płuc. Jego występowanie jest bardzo silnie skorelowane z narażeniem na wdychanie dymu tytoniowego. Lokalizuje się w nabłonku oskrzeli. W pierwszej kolejności dochodzi do dysplazji komórek wyściełających oskrzela, a następnie rozwoju raka śródnabłonkowego. Nowotwór rozwija się wolno. Ponieważ jest zlokalizowany w oskrzelach, może powodować duszności, zamykając ich światło. Ponadto jego komórki złuszczają się, przez co mogą być obecne w plwocinie i wykryte jej cytologicznym badaniem. Drugą najczęstszą postacią raka płuc jest gruczolakorak (ang. adenocarcinoma), który stanowi 30 proc. wszystkich nowotworów pierwotnych płuc. Rak ten jest nisko skorelowany z narażeniem na palenie dymu tytoniowego i stosunkowo często występuje u kobiet. Stanowi on większy odsetek wszystkich zachorowań w tych krajach, gdzie palenie tytoniu jest mało popularne. Sam gruczolakorak przyjmuje kilka postaci, które mogą drastycznie różnić się swoim przebiegiem klinicznym. Rak wielkokomórkowy (ang. large cell carcinoma) jest najrzadszym typem raka płuc, stanowi około 10 proc. wszystkich przypadków. Zlokalizowany może być w każdej części płuc, ale najczęściej występuje w oskrzelach średnich i dużych. Najbardziej zjadliwą formą raka płuc jest rak drobnokomórkowy (ang. small cell lung carcinoma). Charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem I stosunkowo szybkim wytwarzaniem przerzutów do odległych narządów. Najczęściej przerzutami raka płuc zajęte są wątroba, kości oraz mózg. U większości chorych stwierdza się w momencie rozpoznania odległe przerzuty, co praktycznie wyłącza szansę wyzdrowienia i leczenie ma charakter przedłużania życia. Podobnie, jak w przypadku raka płaskonabłonkowego, jest to postać silnie skorelowana z paleniem, czy narażeniem na wdychanie dymu tytoniowego. 4. Leczenie raka płuc Sposób leczenia raka płuc zależy przede wszystkim od rodzaju nowotworu, jego stopnia zaawansowania oraz ogólnego stanu zdrowia chorego. Leczenie raka drobnokomórkowego przebiega całkowicie odmiennie od terapii pozostałych typów raka płuc (wielkokomórkowego, płaskonabłonkowego i gruczolakoraka), które w skrócie nazywamy zbiorczo rakiem niedrobnokomórkowym. Leczenie niedrobnokomórkowego raka płuc we wczesnych jego stadiach rozwoju sprowadza się do zabiegu chirurgicznego. Dokonuje się wycięcia płata płuc lub całego płuca, w zależności od umiejscowienia i stopnia proliferacji guza. Wycina się również okoliczne węzły chłonne lub wykonuje ich biopsję, w celu określenia prawdopodobieństwa wystąpienia przerzutów do innych tkanek. Leczenie operacyjne tego typu raka płuc daje najwyższe szanse przeżycia. Nawrót raka płuc występuje u mniej więcej połowy chorych, a śmiertelność okołooperacyjna waha się w granicach kilku procent poddanych zabiegowi. Niestety, niewielu chorych kwalifikuje się do niego w chwili rozpoznania raka płuc, ze względu na zwykle późny moment diagnozy i duże jego rozprzestrzenienie. Jeśli stopień zaawansowania choroby nowotworowej jest niski, to pacjent wciąż może nie kwalifikować się do zabiegu usunięcia płata płuc, jeśli jego ogólny stan zdrowia jest zły, w szczególności jeśli schorowane są układ sercowo-naczyniowy i oddechowy. W tych przypadkach chory ma bowiem nieduże szanse na przetrwanie obciążenia dla organizmu, jakim jest duża operacja i znieczulenie ogólne. Po wykonaniu zabiegu chirurgicznego stosuje się nieraz skojarzoną radioterapię bądź chemioterapię. Pozwala to zmniejszyć szansę na wystąpienie odległych przerzutów po zabiegu, co przekłada się na wydłużenie średniego czasu przeżycia pacjentów. U chorych, którzy ze względu na stopień zaawansowania choroby nie kwalifikują się do zabiegu chirurgicznego, stosuje się standardowo radioterapię. Skojarzenie radioterapii z chemioterapią wydłuża czas przeżycia, ale powoduje większą toksyczność w początkowym okresie leczenia raka, przez co nie jest zalecane u pacjentów w złym ogólnym stanie zdrowia. Niestety terapia raka płuc u pacjentów niekwalifikujących się do zabiegu operacyjnego ma charakter paliatywny, wydłużający życie i jego jakość. Odsetek pacjentów cierpiących na niedrobnokomórkowego raka płuc, którzy nie kwalifikują się do operacji, a którzy przeżyli 5 lat od chwili rozpoczęcia leczenia raka, wynosi zaledwie ok. 3 proc. Dla porównania, odsetek pięcioletnich przeżyć u pacjentów poddanych zabiegowi operacyjnemu wynosi nawet 35 proc. Nieco inaczej wygląda leczenie raka drobnokomórkowego płuc. Jest on formą raka bardziej agresywną, ale jednocześnie stosunkowo dobrze reagującą na chemioterapię. Z tego powodu nie stosuje się operacyjnego leczenia raka, a jedynie chemioterapię. Pod wpływem leków uzyskuje się znaczący odsetek remisji choroby, a u części chorych nawet całkowite zniknięcie zmian nowotworowych – całkowitą remisję. Rekomendowane przez naszych ekspertów Jeśli rak płuc występuje w formie ograniczonej, czyli nie dał jeszcze widocznych przerzutów do innych tkanek, w celu zwiększenia skuteczności leczenia raka stosuje się ponadto radioterapię, napromieniowując miejsce wystąpienia pierwotnego guza oraz okolicznych węzłów chłonnych. Jeśli postęp leczenia raka jest bardzo dobry i dojdzie do całkowitego zaniku pierwotnego guza, można dodatkowo zastosować radioterapię mózgu, która istotnie zmniejsza szansę na wystąpienie przerzutu do centralnego układu nerwowego. 5. Przerzuty raka płuc Komórki nowotworowe, niezależnie od jej typu histologicznego, mają ogromną zdolność do nieograniczonych podziałów bez kontroli organizmu. Odbywa się to szybciej i bardziej ekspansywnie, niż ma to miejsce w przypadku niezmienionych chorobowo komórek. Zanim choroba da pierwsze objawy, dochodzi często do wędrowania pojedynczych komórek do zupełnie odległych części organizmu. W taki sposób dochodzi do przerzutów nowotworowych. Rozrastający się guz nowotworowy stopniowo upośledza funkcje tkanek, aż do pełnego wyniszczenia organizmu. Komórki nowotworowe zaczynają dzielić się zupełnie poza mechanizmami kontrolującymi podziały komórkowe w tkankach zdrowych. Staje się autonomicznym tworem, nastawionym na wzrost, kosztem otaczających go tkanek. Nowotwór płuc może dawać bardzo odległe przerzuty. Nie jest to reguła, wiele zależy od typu zmian nowotworowych. Przerzuty mogą pojawiać się w mózgu, co często doprowadza do takich objawów jak ból głowy, zaburzenia równowagi, drgawki i zmiany w zachowaniu. 6. Rokowania Niestety, wystąpienie raka płuc w formie drobnokomórkowej wiąże się z bardzo złym rokowaniem. Jeśli rak drobnokomórkowy zdążył dać przerzuty, to leczenie raka ma charakter wyłącznie paliatywny, bez podjęcia leczenia chorzy przeżywają zwykle kilka tygodni od rozpoznania. Przy podjętym leczeniu odsetek pięcioletnich przeżyć jest praktycznie zerowy. Jeśli rak płuc występuje w formie ograniczonej do jednego płatu płuca, to odsetek pięcioletnich przeżyć nadal wynosi zaledwie 5 proc., pomimo podjęcia terapii. Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy

Terapię taką należy prowadzić do końca życia pacjenta – jak wspomniano, hormony tarczycy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a w przypadku całkowitego usunięcia tarczycy żaden inny narząd organizmu nie przejmuje funkcji tarczycy i nie jest w stanie produkować jej hormonów. Rak tarczycy a przerzuty

wprowadzeniemetodydane demograficzne pacjentówprace przedoperacyjneokres obserwacjimetody statystycznewyniki charakterystyka i leczenie pacjentów leczenie uzupełniające Analiza przeżyciadyskusjawnioski podziękowania przypis wprowadzenie nowotwory płuc o morfologii neuroendokrynnej obejmują spektrum typów nowotworów o wyraźnej Biologii i cechach klinicznych; należą do nich typowe rakowiaki niskiego stopnia, nietypowe rakowiaki średniego stopnia, wielkokomórkowy rak neuroendokrynny wysokiej klasy (LCNEC) i drobnokomórkowy rak płuc (SCLC) zgodnie z najnowszą rewizją klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) guzów płuc i opłucnej (1). LCNEC spełniał następujące kryteria: morfologia neuroendokrynna, wskaźnik mitotyczny większy niż 10 na 10 pól o dużej mocy, martwica (często duże strefy), cechy cytologiczne niedrobnokomórkowego raka płuc (NSCLC) i pozytywne zabarwienie immunohistochemiczne dla jednego lub więcej markerów neuroendokrynnych (2). Wśród wysokogatunkowych raków neuroendokrynnych LCNEC jest rzadszy niż SCLC (1,3). Większość danych dotyczących leczenia LCNEC opiera się na retrospektywnych analizach małych serii przypadków (4,5). Tak więc wyniki chirurgiczne pacjentów z LCNEC i optymalne metody leczenia nie są dobrze znane. Na przykład, nie jest jasne, czy LCNEC powinny być traktowane chemioterapeutycznie jako SCLC lub jako NSCLC. Aby rozwiązać ten problem, niniejsze badanie oceniło rokowanie pacjentów z chirurgicznie leczonym LCNEC. metody dane demograficzne pacjentów w okresie od stycznia 2008 grudnia 2014 r. w Klinice Chirurgii Klatki Piersiowej Shanghai Chest Hospital (Shanghai 200030, Chiny) poddano chirurgicznej resekcji pierwotnego raka płuc (NSCLC) łącznie 17 184 pacjentów. Spośród tych pacjentów dokonaliśmy przeglądu dokumentacji chirurgicznej 104 (0,6%) kolejnych przypadków leczonych resekcją guza dla pierwotnego LCNEC, która została określona na podstawie kryteriów diagnostycznych zaproponowanych w edycji 2015 systemu klasyfikacji WHO (1). Wszyscy pacjenci przeszli pełne badanie przedoperacyjne i uznano, że mają guzy, które mogą być uleczalne przez chirurgiczną resekcję. W odniesieniu do połączonego LCNEC, barwienie immunohistochemiczne oceniano dla każdego składnika C-LCNEC i nie-lcnec i uznano je za pozytywne, jeśli co najmniej 10% komórek nowotworowych zostało zabarwionych. Pacjenci z połączonym LCNEC, miejscowymi makroskopowymi / mikroskopowymi pozostałościami nowotworowymi, resekcjami podśluzówkowymi lub pobieraniem próbek do węzłów chłonnych zostali wykluczeni. Nie było śmierci okołooperacyjnej. Analizowano dane dla pozostałych 90 chorych, którzy przeszli całkowitą resekcję guza i limfadenektomię. Protokół badania został zatwierdzony przez instytucjonalną komisję rewizyjną. prace przedoperacyjne wszyscy pacjenci przeszli badanie przedoperacyjne w celu wykluczenia przerzutów odległych, które obejmuje tomografię komputerową klatki piersiowej; nadnercza, wątrobę i mózg (następnie wykonano rezonans magnetyczny, gdy podejrzewano przerzuty do mózgu); skanowanie kości; badanie ultrasonograficzne; bronchoskopię fibro; i biopsja (endo / przezoskrzelowa, przezskrzelowa), jeśli to możliwe. W naszej placówce tylko pacjenci z powiększeniem węzłów chłonnych śródpiersia (>l cm) rutynowo poddawani byli mediastinoskopii szyjki macicy lub przezoskrzelowemu zabiegowi USG lub badani metodą pozytonowej tomografii emisyjnej w celu wykluczenia przerzutów limfatycznych śródpiersia. Stopień zaawansowania choroby określono na podstawie klasyfikacji tumor-node-metastasis (TNM) z wykorzystaniem systemu International Union against cancer staging system (6). Zebrano dane kliniczne, w tym płeć, wiek, historię palenia tytoniu, stan sprawności, lokalizację (centralną/obwodową), rodzaj resekcji, Stadium patologiczne i pooperacyjne schematy leczenia uzupełniającego. okres obserwacji wszystkim pacjentom ze statusem znośnym zaproponowano otrzymanie chemioterapii uzupełniającej w pierwszym miesiącu po operacji. Pacjenci byli kontrolowani co 3 miesiące przez pierwszy rok, a następnie co 3 do 6 miesięcy. Przeżycie wolne od choroby (DFS) obliczano od dnia operacji do czasu pierwszego nawrotu (nawrotu lub przerzutów). Całkowity czas przeżycia (OS) obliczano od dnia operacji do daty zgonu z jakiejkolwiek przyczyny lub ostatniej obserwacji. metody statystyczne normalnie rozłożone zmienne ciągłe są przedstawione jako średnia ± odchylenie standardowe (SD), inaczej jako mediana i zakres, podczas gdy zmienne kategoryczne są przedstawione jako liczby i procenty. Współczynniki przeżycia obliczono metodą Kaplana-Meiera. Wszyscy pacjenci, którzy przeżyli podczas ostatniej obserwacji, zostali ocenzurowani. Test log-rank został użyty do porównania przeżycia między różnymi grupami. Model proporcjonalnego ryzyka Coxa wykorzystano do oceny wpływu zmiennych, które mogą wpływać na rokowanie. Wszystkie testy były dwustronne, a wartość P <0,05 uznano za wskazującą na istotność statystyczną. Analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu oprogramowania SPSS V. (SPSS Inc., Chicago, IL, USA). charakterystyka i leczenie pacjentów Tabela 1 Charakterystyka pacjentów i analiza jednostkowa wszystkich pacjentów pełna tabela leczenie uzupełniające sześćdziesięciu czterech z 90 pacjentów ( otrzymało pooperacyjną chemioterapię (schemat oparty na platynie), w tym odpowiednio 32,8% (21/64) chorób i stopnia, 17,2% (11/64) chorób II stopnia, 50% (32/64) chorób III stopnia. Rodzaje schematów chemioterapeutycznych były w gestii lekarzy prowadzących. Jako leczenie uzupełniające pooperacyjne zalecono cztery cykle chemioterapii. Wszystkie schematy chemioterapii powtarzano co 3 tygodnie, do 4 cykli lub do wystąpienia nietolerancji u pacjentów. I ci pacjenci byli leczeni według schematu SCLC (etopozyd/cisplatyna; (gemcytabina, n = 9; winorelbina, N = 8; pemetreksed, N = 7; taksol, N = 5). Nie stwierdzono istotnej różnicy w cechach wyjściowych pomiędzy grupami stosującymi SCLC a grupami stosującymi NSCLC(Tabela 2). Poza tym, wśród 64 pacjentów, 5 pacjentów z przedoperacyjnie rozpoznaną chorobą N2 otrzymało chemioterapię indukcyjną, 4 z chorobą w stadium IIIb otrzymało profilaktyczne napromienianie czaszki, 9 z chorobą w stadium IIIa otrzymało odpowiednio uzupełniające napromienianie klatki piersiowej. Tabela 2 charakterystyka wyjściowa pacjentów leczonych chemioterapią pooperacyjną pełna tabela spośród 26 pacjentów, którzy nie otrzymywali leczenia uzupełniającego, ośmiu pacjentów wynika ze stosunkowo słabego stanu sprawności. Six przerwał leczenie z powodu nieznośnych działań niepożądanych. Dziewięć osób miało słabe wyniki leczenia z powodu obaw przed potencjalnymi skutkami ubocznymi spowodowanymi chemioterapią. Trzech pacjentów nie otrzymywało chemioterapii ze względu na zły stan ekonomiczny. Analiza przeżycia 1 Analiza przeżycia całkowitego wykazała, że pacjenci z LCNEC, którzy otrzymywali chemioterapię pooperacyjną, przeżyli dłużej niż ci, którzy nie otrzymywali chemioterapii pooperacyjnej (P = 0,019). LCNEC, wielkokomórkowy rak neuroendokrynny. Tabela 3 Wielozmienna analiza pacjentów leczonych chemioterapią pooperacyjną (n=64) lub nie (n=26) pełna tabela rycina 2 Analiza przeżycia całkowitego wykazała, że pacjenci z LCNEC, którzy otrzymywali leczenie oparte na SCLC, przeżyli dłużej niż pacjenci, którzy otrzymywali leczenie oparte na NSCLC (P=0,029). LCNEC, wielkokomórkowy rak neuroendokrynny; SCLC, drobnokomórkowy rak płuc; NSCLC, niedrobnokomórkowy rak płuc. Tabela 4 Wielozmienna analiza pacjentów leczonych różnymi schematami chemioterapii pooperacyjnej (n = 64) pełna tabela dyskusja dokonaliśmy retrospektywnego przeglądu danych dotyczących 90 pacjentów z LCNEC płuc, którzy przeszli resekcję chirurgiczną. Długotrwałe przeżycie i DFS były uzależnione od historii palenia tytoniu, Stadium patologiczne i chemioterapii pooperacyjnej. zgodnie z wcześniejszymi badaniami (7,8), pacjenci z LCNEC byli głównie Mężczyznami i palaczami. W naszym badaniu historia palenia była znaczącym negatywnym czynnikiem prognostycznym dla OS i DFS, co dodatkowo potwierdziło związek między tytoniem a LCNEC. LCNEC jest stosunkowo niezbyt częstym nowotworem; całkowitą częstość resekcyjnego LCNEC szacuje się na <3% (9-11). W naszym badaniu częstość występowania wynosiła 0,6% wszystkich pacjentów, którzy przeszli operację klatki piersiowej. Jednak inne badania przeprowadzone w Japonii wykazały, że częstość występowania LCNEC wynosi 3,1% (7); Tak więc częstość występowania chorób może się różnić w zależności od regionu. LCNEC jest trudny do zidentyfikowania przedoperacyjnie i prawdopodobnie jest słabo zdiagnozowany, ponieważ biopsje są zwykle niewystarczające do prawidłowej diagnozy. W naszym badaniu rozpoznaniem przedoperacyjnym u większości pacjentów był słabo zróżnicowany rak lub NSCLC. Istnieje kilka możliwych przyczyn tego stwierdzenia. Po pierwsze, LCNEC ma podobne cechy kliniczne i radiologiczne jak inne nowotwory płuc i dlatego jest trudny do odróżnienia wyłącznie na podstawie jego prezentacji. Po drugie, trudno jest wykonać biopsję przezoskrzelową na tych guzów głównie obwodowych. Po trzecie, niewielka biopsja lub próbka cytologiczna za pomocą przezskórnej biopsji sterowanej tomografią komputerową może nie być reprezentatywna dla całej zmiany chorobowej (12). Po czwarte, morfologia LCNEC muszą być identyfikowane przez mikroskopii światła; inne potencjalne diagnozy obejmuje SCLC, gruczolakorak, i NSCLC, zwłaszcza słabo zróżnicowany adeno-lub płaskonabłonkowy rak. Po piąte, różnica wielkości pomiędzy” małymi „i” dużymi ” komórkami nie jest absolutna i może przesłaniać diagnozę (13). Wreszcie, ponieważ materiał używany do diagnozy (na podstawie biopsji lub cytologii) jest ograniczony, a typowa morfologia neuroendokrynnych komórek rakowych jest nieobecna; zaleca się zatem wykonanie immunohistochemicznego barwienia markerów neuroendokrynnych (14). 5-letnie przeżycie LCNEC waha się od 13 do 57%; pacjenci z LCNEC mają gorsze przeżycie niż pacjenci z klasycznym rakiem wielkokomórkowym lub innymi NSCLC (7). 5-letni OS pacjentów z LCNEC wynosił 36,3% w naszym badaniu, co odpowiada odsetkowi zgłoszone przez niektórych badaczy (7), ale niższy niż wskaźnik 43% (8) i 40,3% (15) zgłoszone przez innych. Może to być spowodowane różnicami w odsetku przypadków w każdym stadium choroby. W niniejszym badaniu 36 pacjentów (40%) było w stadium IIIA, a 4 (4,4%) w stadium IIIB. Wśród tych pacjentów tylko pięciu pacjentów zostało przedoperacyjnie zdiagnozowanych z chorobą N2 i ustępowało po chemioterapii indukcyjnej. Pozostałych pacjentów nieoczekiwanie wykryto po operacji. LCNEC reprezentuje Podtyp wysokogatunkowego guza neuroendokrynnego i ma słabe rokowanie podobne do SCLC. Chemioterapia i radioterapia są standardowymi metodami leczenia pacjentów z SCLC, nawet tych z ograniczoną chorobą. Nie wiadomo jednak, czy LCNEC należy traktować w podobny sposób jak SCLC. Ponieważ nie stwierdzono istotnej różnicy pomiędzy grupą leczoną samą chemioterapią a grupą leczoną chemioradioterapią pod względem przeżycia (P=0,845; Tabela 1). Tak więc uznaliśmy je jako tę samą grupę (pooperacyjna Grupa chemioterapii). W naszym badaniu 64 pacjentów z LCNEC otrzymało pooperacyjne leczenie adiuwantowe po całkowitej resekcji i wykazywało znacznie lepsze rokowanie niż te, które były podobne do poprzednich raportów (16-18). Jednak Filosso et al. (19) przeanalizowano 135 pacjentów z LCNEC i stwierdzono, że pooperacyjna chemioterapia adiuwantowa (platyna i etopozyd) nie była czynnikiem wpływającym prognostycznie. Nie wyjaśniono jednak wskazania do leczenia adiuwantowego po resekcji chirurgicznej. Być może większość pacjentów otrzymała pooperacyjną chemioterapię w zaawansowanym stadium patologicznym. Ponadto w ich badaniu retrospektywna i wieloośrodkowa konstrukcja oraz długi okres rekrutacji (powyżej 17 lat) mogą powodować pewne odchylenia. W ostatnich latach wzrosła szybkość całkowitej resekcji i systematycznego rozwarstwienia węzłów chłonnych, a stosowanie chemioterapii adiuwantowej opartej na platynie stało się bardziej systematyczne, co może wyjaśniać zwiększone OS u naszych pacjentów. Pacjenci, którzy nie otrzymywali pooperacyjnego leczenia adiuwantowego, byli głównie ze względu na stosunkowo słabe warunki fizyczne, nie do zniesienia lub strach przed działaniami niepożądanymi. Wcześniejsze raporty wykazały, że pacjenci z SCLC mogą odnieść duże korzyści z chemioterapii (20-22). Fournel et al. (23) poinformował, że pooperacyjna chemioterapia adiuwantowa była skuteczna u pacjentów w stadium I z LCNEC. Nie omawialiśmy tej różnicy w naszym badaniu, ze względu na bardzo ograniczoną wielkość próby i stosunkowo niewystarczający czas obserwacji. ze względu na złożone kliniczne i biologiczne cechy pacjentów z LCNEC pozostaje niejasne, co stanowi optymalny schemat chemioterapii dla LCNEC (14). Między innymi Sun et al. nalegał na leczenie lcnec za pomocą reżimu leczenia SCLC (24), podczas gdy Varlotto i wsp. twierdził, że LCNEC powinien otrzymywać leczenie podobne do NSCLC (25). Baza danych Varlotto et al. używany nie rejestrować podawanie chemioterapii, a zatem, było ograniczenie jego badania. W naszym badaniu, nie było znaczącej różnicy między SCLC – i NSCLC oparte schematów pod względem OS pacjentów. Był zgodny z wynikami innego badania (26,27). W innym raporcie, 3-letnie i wolne od nawrotów wskaźniki przeżycia 23 wyciętych przypadków LCNEC leczonych irynotekanem i cisplatyną wynosiły odpowiednio 86% i 74%, co wskazuje, że był to skuteczny schemat pooperacyjnej chemioterapii uzupełniającej (28). Obecnie trwa randomizowane badanie III fazy w Japonii porównujące irynotekan z cisplatyną i standardowe schematy leczenia adiuwantowego etopozydem z cisplatyną u pacjentów z całkowicie wyciętymi LCNEC (29). badanie to miało pewne ograniczenia. Po pierwsze, jest to badanie retrospektywne i tylko jedna instytucja była zaangażowana, a badana populacja była stosunkowo niewielka. Nie przeprowadzono badań fazy II Lub III dla tego rzadkiego guza. Większa liczba pacjentów z LCNEC powinna być badana prospektywnie w przyszłości. Innym ograniczeniem niniejszego badania jest różnorodność leków, które były podawane jako leczenie. Łącznie 35 pacjentów otrzymywało standardowy schemat leczenia oparty na SCLC (etopozyd/cisplatyna), podczas gdy inni otrzymywali schematy oparte na NSCLC (gemcytabina, winorelbina, pemetreksed lub taksol). Zmienność ta może mieć różny wpływ na rokowanie pacjenta LCNEC po całkowitej resekcji. wnioski podsumowując, LCNEC jest rzadkim, agresywnym i przedoperacyjnie trudnym do rozpoznania nowotworem, który jest związany ze złym rokowaniem i wysokim wskaźnikiem nawrotów. Niemniej jednak wyniki tego badania sugerują, że pacjenci z LCNEC powinni otrzymywać chemioterapię uzupełniającą po chirurgicznej resekcji, preferencyjnie z chemioterapią opartą na SCLC. podziękowania dofinansowanie: autorzy chcieliby potwierdzić wsparcie z grantu nr 3824 81572693 z National Natural Science Foundation Of China i Grant No. YG2015ZD14 z Fundacji medycyny i Inżynierii krzyżowej Uniwersytetu Jiaotong w Szanghaju. przypis konflikty interesów: autorzy nie mają żadnych konfliktów interesów do zadeklarowania. oświadczenie etyczne: badanie to zostało zatwierdzone przez komitet etyki Shanghai Chest Hospital (No. KS1707). 2015 Światowa Organizacja Zdrowia Klasyfikacja nowotworów płuc. J Thorac Oncol 2015;10: 1243-60. Chen LC, Travis WD, Krug LM. Guzy neuroendokrynne płuc: co (mało) wiemy? J Natl Compr Canc Netw 2006; 4: 623-30. Govindan R, Page N, Morgensztern D, et al. Changing epidemiology of small-cell lung cancer in the United States over the last 30 years: analysis of the surveillance, epidemiological, and end results database. J Clin Oncol 2006;24: 4539-44. Travis WD, Linnoila RI, Tsokos MG, et al. Nowotwory neuroendokrynne płuc z proponowanymi kryteriami dla wielkokomórkowego raka neuroendokrynnego. Badanie ultrastrukturalne, immunohisochemiczne i cytometryczne przepływowe 35 przypadków. Am J Surg Pathol 1991;15: 529-53. Dresler CM, Ritter JH, Patterson GA, et al. Analiza kliniczna 40 pacjentów z wielkokomórkowym rakiem neuroendokrynnym płuc. Ann Thorac Surg 1997; 63: 180-5. Goldstraw P, Crowley J, Chansky K, et al. Projekt IASLC Lung Cancer Staging: propozycje zmiany grup Stadium TNM w nadchodzącej (siódmej) edycji klasyfikacji nowotworów złośliwych TNM. J Thorac Oncol 2007;2: 706-14. Iyoda A, Hiroshima K, Toyozaki T, et al. Charakterystyka kliniczna wielkokomórkowego raka neuroendokrynnego płuc i raka wielkokomórkowego o morfologii neuroendokrynnej. Rak 2001;91: 1992-2000. Veronesi G, Morandi U, Alloisio m, et al. Wielkokomórkowy rak neuroendokrynny płuc: retrospektywna analiza 144 przypadków chirurgicznych. Rak Płuc. 2006;53:111-5. Yeh YC, Chou TY. Nowotwory neuroendokrynne płuc: badanie 90 przypadków koncentrujące się na cechach kliniczno-patologicznych, immunofenotypie, biopsji przedoperacyjnej i diagnostyce mrozensekcji. J Surg Oncol 2014;109: 280-6. Paci M, Cavazza a, Annessi V, et al. Large cell neuroendocrine carcinoma of the lung: a 10-year clinic pathologic retrospektywne badanie. Ann Thorac Surg 2004; 77: 1163-7. Large cell neuroendocrine carcinoma of the lung: a histologic and immunohistochemical study of 22 cases. Am J Surg Pathol 1998;22: 526-37. Travis WD, Muller-Hermelink HK, Harris CC, et al. Patologia i genetyka nowotworów płuc, grasicy opłucnej i serca. Na: Światowa Organizacja Zdrowia międzynarodowa klasyfikacja histologiczna nowotworów. Lyon: IARC, 2004. Marchevsky AM, Gal AA, Shah S, et al. Morfometria potwierdza obecność znacznego nakładania się wielkości jądrowej pomiędzy „małymi komórkami” i „largecells” w nowotworach neuroendokrynnych płuc o wysokim stopniu zaawansowania. Am J Clin Pathol 2001;116: 466-72. Iyoda a, Makino T, Koezuka S, et al. Możliwości leczenia pacjentów z wielkokomórkowym rakiem neuroendokrynnym płuc. Gen Thorac Cardiovasc Surg 2014; 62: 351-6. Asamura H, Kameyo T, Matsuno Y, et al. Neuroendokrynne nowotwory płuc: spektrum prognostyczne. J Clin Oncol 2006; 24: 70-6. Iyoda A, Hiroshima K, Moriya Y, et al. Prospektywne badanie chemioterapii adiuwantowej w leczeniu wielkokomórkowego raka neuroendokrynnego płuc. Ann Thorac Surg 2006; 82: 1802-7. Saji H, Tsuboi M, Matsubayashi J, et al. Odpowiedź kliniczna wielkokomórkowego raka neuroendokrynnego płuc na okołooperacyjną chemioterapię uzupełniającą. Leki Przeciwnowotworowe 2010;21: 89-93. Abedallaa N, Tremblay L, Baey C, et al. Wpływ chemioterapii u pacjentów z wyciętymi drobnokomórkowym lub wielkokomórkowym rakiem neuroendokrynnym. J Thorac Oncol 2012; 7: 1179-83. Filosso PL, Rena O, Guerrera F, et al. Clinical management of atypical carcinoid and large-cell neuroendocrine carcinoma: a multicentric study on behalf of the European Association of Thoracic Surgeons (ESTS) Neuroendocrine Tumours of the Lung Working Group†. Eur J Cardiothorac Surg 2015;48:55-64. Corso CD, Rutter CE, Park HS, et al. Rola Chemioradioterapii u chorych w podeszłym wieku z drobnokomórkowym rakiem płuca w ograniczonym stopniu zaawansowania. J Clin Oncol 2015;33:4240-6. Behera M, Ragin C, Kim s, et al. Trendy, predyktory i wpływ chemioterapii ogólnoustrojowej u pacjentów z drobnokomórkowym rakiem płuca w latach 1985-2005. Rak 2016;122: 50-60. Yang CF, Chan DY, Speicher PJ, et al. Rola leczenia Adiuwantowego w populacji pacjentów z wczesnym stadium drobnokomórkowego raka płuc. J Clin Oncol 2016; 34: 1057-64. Fournel L, Falcoz PE, Alifano m, et al. Leczenie chirurgiczne wielkokomórkowych raków neuroendokrynnych płuc: 10-letnie doświadczenie. Eur J Cardiothorac Surg 2013;43:111-4. Sun JM, Ahn MJ, Ahn JS i in. Chemioterapia raka płucnego wielkokomórkowego neuroendokrynnego: podobny do tego w przypadku drobnokomórkowego raka płuc lub niedrobnokomórkowego raka płuc? Lung Cancer 2012; 77: 365-70. Varlotto JM, Medford-Davis LN, Recht A, et al. Czy wielkokomórkowy neuroendokrynny rak płuc powinien być klasyfikowany i traktowany jako drobnokomórkowy rak płuc lub z innymi rakami wielkokomórkowymi? J Thorac Oncol 2011; 6: 1050-8. Iyoda A, Hiroshima K, Moriya Y, et al. Nawrót pooperacyjny i rola chemioterapii adiuwantowej u pacjentów z wielkokomórkowym rakiem neuroendokrynnym płuc. J Thorac Cardiovasc Surg 2009;138: 446-53. Rossi G, Cavazza a, Marchioni A, et al. Rola chemioterapii i receptorowych kinaz tyrozynowych KIT, PDGFRalpha, PDGFRbeta I MET w wielkokomórkowym raku neuroendokrynnym płuc. J Clin Oncol 2005;23: 8774-85. Kenmotsu H, Niho S, Ito T, et al. Badanie pilotażowe z chemioterapią adiuwantową z irynotekanem i cisplatyną w przypadku całkowicie wyciętego wysokostopniowego raka neuroendokrynnego płuc (wielkokomórkowy rak neuroendokrynny i drobnokomórkowy rak płuca). Lung Cancer 2014; 84: 254-8. Eba J, Kenmotsu H, Tsuboi m, et al. Lung Cancer Surgical Study Group Of The Japan Clinical Oncology Group. Lung Cancer Study Group Of The Japan Clinical Oncology Group. Badanie III Fazy porównujące irynotekan i cisplatynę z etopozydem i cisplatyną w chemioterapii adiuwantowej w przypadku całkowicie wyciętego raka neuroendokrynnego o wysokim stopniu zaawansowania w płucach (JCOG1205/1206). Jpn J Clin Oncol 2014; 44: 379-82.
. 615 72 466 543 52 264 232 139

przerzuty do mózgu rak płuc